Będą rewitalizować zamek!

Zamek w Ząbkowicach Śląskich będzie rewitalizowany!

Burmistrz Marcin Orzeszek podpisał w tym tygodniu umowę w tej sprawie, w ramach projektu „Śladami wspólnej średniowiecznej historii”. Na ząbkowickim zamku zostaną wykonane prace budowlane związane z adaptacją wieży bramnej i pomieszczeń do niej przyległych na trasę turystyczną i pomieszczenia ekspozycyjne. Powstanie również ścieżka edukacyjna łącząca zamki w Vizmburku w Czechach i Ząbkowicach Śląskich. Całość projektu opiewa na kwotę ponad 5.370.000 złotych, z której po polskiej stronie dofinansowanie to prawie 2.100.000 złotych.

Głównym celem projektu „Śladami wspólnej średniowiecznej historii”, który jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Interreg V-A Republika Czeska-Polska 2014-2020 jest zwiększenie liczby turystów odwiedzających obszar w pobliżu granicy polsko-czeskiej poprzez udostępnienie średniowiecznych zabytków oraz przypomnienie wydarzeń, które w średniowieczu miały miejsce w okolicy poszczególnych przystanków trasy. Na zamku w Ząbkowicach Śląskich wykonane zostaną następujące prace:

– adaptacja wieży bramnej wraz z pomieszczeniami przyległymi na cele użytkowe

– wykonanie trasy turystycznej i pomieszczeń ekspozycyjnych

– aranżacja dziedzińca wraz odbudową podcienia przy wieży bramnej

– wykonanie instalacji w pomieszczeniach piwnicznych skrzydła wschodniego.

Prace będą wykonane do 31 maja 2021 r.

Okres realizacji projektu: 01.03. 2019 – 31. 05. 2021

Zamek w Ząbkowicach Śląskich

Budowę zamku w Ząbkowicach Śląskich historia przypisuje księciu świdnicko-jaworskiemu Bolkowi I Surowemu lub jego synowi Bernardowi Statecznemu. Miało to miejsce na przełomie XIII/XIV wieku. Nie wiemy jak wyglądała ta pierwsza warownia, aczkolwiek możemy domniemać, że nie różniła się w zasadniczy sposób od innych zamków, którymi szczególnie książę Bolko I Surowy zabezpieczał swoje dziedzictwo. Niewykluczone, że miał owalny kształt, zapewne z pokaźnych rozmiarów wieżą obronną i budynkiem mieszkalnym. W przeciwieństwie do innych „miejskich” zamków, np. w Świdnicy, nie był on włączony w system murów obronnych Ząbkowic Śląskich. Pierwszy egzamin warownia zdała z powodzeniem już w 1335 roku, opierając się skutecznie oblężeniu wojsk czeskich pod dowództwem przyszłego króla Czech – Karola IV Luksemburskiego. W 1428 r. ząbkowicką warownię bezskutecznie oblegali husyci.

W 1467 r. zamek był oblegany przez wojska z Wrocławia, Świdnicy i Nysy. Przez dziesięć dni oblężenia, pomimo użycia artylerii, zamek pozostał niezdobyty, dopiero sprowadzenie z Nysy wielkiego działa, strzelającego blisko 100 kg kulami, nadwątliło na tyle mury zamku, że załoga zmuszona została do kapitulacji w dniu 28 maja 1467 r. W następnym roku, podczas walk toczonych na Śląsku w związku z rywalizacją o koronę czeską, zamek miał kilkanaście razy przechodzić w ręce walczących stron. Z pewnością te oblężenia mocno nadwyrężyły średniowieczne założenie, mimo iż jego system obronny wzmocniony został fortyfikacjami drewniano-ziemnymi.

Odbudowę, a właściwie przebudowę zamku na renesansową rezydencję obronną zainicjował w 1524 r. książę ziębicki Karol I Podiebradowicz. Zamek uzyskał wówczas regularny prostokątny plan, z obszernym wewnętrznym dziedzińcem, wieżą bramną i dwoma bastejami.

Przebudowa zamku nie została jednak ukończona, a zmieniający się właściciele zamku nie byli w stanie podołać zakończeniu prac, głównie ze względów finansowych, toteż w II połowie XVI w. stan jego umocnień nie był najlepszy.

Dzieła zniszczenia warowni dopełniły walki w okresie wojny trzydziestoletniej (1618-1648). Szczególnie tragiczne okazało się oblężenie w nim szwedzkiej załogi przez wojska cesarskie w lipcu 1646 r. W oblężeniu tym cesarski marszałek Rajmundo Montecuccioli użył ciężkich dział sprowadzonych ze Świdnicy. Intensywny ostrzał sprawił, że 14 lipca 1646 r. szwedzka załoga skapitulowała, a w ciągu kolejnych dwóch dni wojska cesarskie przystąpiły do wysadzania w powietrze zamku. Zniszczono wówczas m.in. basteje, fragmenty murów oraz budynki mieszkalne. Te ostatnie odbudowano częściowo w latach 1651-1661, ale sam zamek przestał spełniać swoje funkcje militarne i mieszkalne. Nieudaną – ze względów finansowych – próbę odbudowy zamku podjął w 1715 r. Książe ziębicki Henryk Józef Jan von Aursperg.

W 1784 r. pożar zniszczył większość zamkowych dachów. Dzieło zniszczenia dopełniło się w latach 1819-1829, kiedy przy okazji likwidacji fortyfikacji miejskich Ząbkowic Śląskich, zasypano fosę wokół zamku i zniwelowano umocnienia ziemne. Do 1945 r. niewielka część ocalałych pomieszczeń w zamku wykorzystywana była jako magazyny, natomiast w wieży bramnej urządzono muzeum. W zamku zlokalizowano także schronisko młodzieżowe. Po 1945 r. zbiory muzeum zostały częściowo rozkradzione, a sam zamek uległ dalszemu zniszczeniu w skutek pożaru w VI 1946 r. Pozostałości warowni zostały wstępnie zabezpieczone dopiero w latach 1956-1957 oraz w 1959 i 1970 r. W latach 80. XX w. zaczęła się rozsypywać częściowo wieża bramna i mury oraz sklepienia nad piwnicami. Od całkowitego zniszczenia pozostałości zamku ocaliły prace konserwatorskie i zabezpieczające, przeprowadzone w latach 90. XX w.

W 2013 r. zakończył się kolejny etap prac remontowych. Zabezpieczono korony murów skrzydła wschodniego i południowego oraz południowo-wschodniej bastei.

AD

4 LIKES