Gdy pracowałem w I Liceum Ogólnokształcącym im. Jana Kasprowicza, jeszcze w siedzibie przy ulicy Budowlanej 7, usłyszałem sformułowanie, nie pamiętam przez kogo wypowiedziane: Jaś wędrowniczek. Odnosiło się ono do zmiany siedzib liceum noszącego imię Jana Kasprowicza, potocznie w mieście nazywanego „Kasprowiczem”.
Wszystko zaczęło się w maju 1945 roku, kiedy to z polecenia Pełnomocnika Rządu przybył do Świdnicy absolwent filologii germańskiej we Lwowie, nauczyciel języka niemieckiego i kompozytor – Mieczysław Kozar-Słobódzki. Miał on zorganizować w mieście polskie szkolnictwo podstawowe i średnie. I tak powstały dwie placówki funkcjonujące do dzisiaj. Siedzibą Szkoły Podstawowej nr 1 został gmach przy ul. Różanej, zaś Gimnazjum i Liceum, które w grudniu 1945 roku otrzymało imię Jana Kasprowicza – nowoczesny, dobrze wyposażony budynek przy ul. Pionierów 30.
Inauguracja nowego roku szkolnego, wspólna dla obydwu szkół, miała miejsce 3 września (choć niektóre źródła podają datę 4 września) w sali kina „Gdynia”. Po nabożeństwie, w uroczystym pochodzie przemaszerowała przez miasto nieliczna jeszcze grupa młodzieży, by następnie w sali kina zainaugurować pierwszy w powojennej Świdnicy rok szkolny 1945/46. Naukę podjęło 78 uczniów w wieku od 15 do 20 lat. Na uroczystość przybyli również przedstawiciele miejscowej władzy. Pierwszy dyrektor szkoły – Mieczysław Kozar Słobódzki – wygłosił inauguracyjne przemówienie, w którym przedstawił w skrócie dzieje Śląska, podkreślając polskość tych ziem. Jak można wyczytać w szkolnych archiwaliach, z dumą stwierdził, że: Po raz pierwszy po sześciuset latach w murach szkolnych zabrzmiała mowa polska, nieskrępowana zakazem zaborcy. Szkoła nasza ma spełniać na Ziemiach Odzyskanych specjalne zadanie – ma ona pionierskim kadrom, pragnącym zagospodarować te ziemie, umożliwić uzupełnienie wykształcenia średniego i otworzyć drogę wstępu na wyższe studia.
Następnego dnia miały się rozpocząć zajęcia szkolne, ale w przypadku Gimnazjum i Liceum ich podjęcie udaremniła ingerencja wojskowych władz radzieckich, które bez żadnego uprzedzenia zajęły budynek przy ul. Pionierów 30 z przeznaczeniem na tak zwany „Dom Oficera” (klub oficerski). Szkołę przeniesiono do budynku przy ul. Równej 11 (w którym w czasie wojny mieścił się szpital wojskowy), a obiekt przy ul. Pionierów do listopada 1990 roku, kiedy to Rosjanie ostatecznie opuścili miasto, pozostawał w posiadaniu stacjonujących w Świdnicy sowieckich sztabów.
Początki funkcjonowania Państwowego Koedukacyjnego Gimnazjum i Liceum im. Jana Kasprowicza przy ul. Równej 11 były trudne – pomieszczenia bardzo zaniedbane, brakowało pieniędzy, nauczycieli, pomocy naukowych. Państwo Irena i Mieczysław Słobódzccy osobiście sprzątali sale, aby mogły przyjąć uczniów.
Przez cały rok szkolny 1945/46 dyrektorem zarówno szkoły młodzieżowej jak i dla dorosłych był Mieczysław Słobódzki. Obowiązki sekretarki i bibliotekarki pełniła jego żona. Niestety, rok później został on odwołany ze swojego stanowiska. Odtąd pełnił jedynie funkcję dyrektora Liceum Ogólnokształcącego dla Dorosłych, do czasu przejścia na emeryturę w 1951 roku (dyrektorem „młodzieżówki” mianowano świeżo przybyłego do Świdnicy przedwojennego nauczyciela Zygmunta Żytkowskiego).
W roku szkolnym 1949/50 ówczesne władze oświatowe, przy współudziale Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, otworzyły w Świdnicy szkołę stopnia podstawowego, która obejmowała klasy I-VII. Była to placówka o charakterze świeckim i działała pod patronatem Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. Pierwszą swoją siedzibę miała na pl. Wojska Polskiego (w latach późniejszych mieściła się tu SP nr 3). Jeszcze w tym samym roku szkolnym została przeniesiona do budynku późniejszej SP nr 5 przy ul. Folwarcznej 2 (obiekt ten powstał na początku lat 30. XX wieku, na użytek świdnickiego garnizonu). W archiwum II LO czytamy: Na jednym z pierwszych posiedzeń Rady Pedagogicznej, w którym uczestniczył przedstawiciel Zarządu Głównego TPD w Warszawie, wizytator Dąbrowski, zwrócono uwagę na specjalne zadania i cele Szkoły TPD, która: „powinna się stać głównym ośrodkiem wychowania młodzieży robotniczej, a nauczanie powinno się opierać głównie na zasadach materializmu dialektycznego”.W 1951 roku szkołę TPD ponownie więc przeniesiono, tym razem do budynku przy ul. Równej 11, opuszczonego przez Liceum im. Jana Kasprowicza, które z kolei przeniosło się na ul. Folwarczną 2. Doszło więc wówczas do swoistej „krzyżowej” zamiany siedzib szkolnych. Przy „przeprowadzce” udało się „Kasprowiczowi” zabrać jedynie nieco mebli (tych bardziej zniszczonych) i niewielką ilość pomocy naukowych. Żal było szczególnie biblioteki i pracowni przedmiotowych. W tej lokalizacji szkoła działała tylko przez rok (1951 – 1952).
25 sierpnia 1952 roku I LO przeniesiono z ul. Folwarcznej 2 do budynku przy ul. Folwarcznej 8, do tak zwanego „baraku” (obecnie sala gimnastyczna SP nr 105), gdzie otrzymało cztery sale lekcyjne, świetlicę i kancelarię. W okresie, kiedy Świdnica była twierdzą, w budynku tym znajdował się magazyn artylerii. Został on przebudowany na stajnie, a następnie na garaże Armii Radzieckiej. Uczniowie „Kasprowicza”, na mocy umowy z dyrekcją szkoły przy ul. Równej 11, mieli korzystać z sali gimnastycznej i pracowni biologicznej, fizycznej i chemicznej w szkole TPD, co w praktyce nie zawsze było możliwe. Przy ul. Równej mieściła się też kuchnia i jadalnia. I LO przy ul. Folwarcznej 8 funkcjonowało w latach 1952 – 1954.
1 sierpnia 1952 roku dyrektorem I LO został mianowany Józef Wilczak (stanowisko to zajmował do 1965 roku). Za jego kierownictwa szkoła przeniosła się do budynku przy ul. Budowlanej 7. Obiekt ten został oddany do użytku na przełomie lat 1927/28. Prowadzące działalność oświatową urszulanki uruchomiły w nim prywatne katolickie żeńskie liceum. W 1941 roku szkoła została zlikwidowana przez nazistów. Po wojnie budynek znajdował się w rękach Armii Radzieckiej i pełnił funkcję magazynu. W 1953 roku, po przejęciu go od Rosjan, został przekazany na potrzeby świdnickiej oświaty. 9 maja 1954 roku uroczyście przekazano I LO nową siedzibę przy ul. Budowlanej. Wcześniej, bo już 14 kwietnia, odbyło się tu pierwsze posiedzenie Rady Pedagogicznej. Przenosiny szkoły w nowe miejsce trwały zaledwie trzy dni, a remont wnętrza odbywał się już w czasie trwania zajęć lekcyjnych. 1 lipca 1955 roku oficjalnie przekazano też budynek przy ul. Muzealnej 4 (przed wojną mieściło się tu muzeum miejskie). Oprócz internatu, znalazły tutaj miejsce pracownie przedmiotowe. Nauka w siedzibie przy ul. Budowlanej 7 trwała do końca I semestru roku szkolnego 1990/91. Do opuszczonego wówczas przez I LO lokalu wprowadził się Zespół Szkół Zawodowych nr 1.
3 października 1990 roku został podpisany przez ówczesnego dyrektora I LO Henryka Zawadę i majora Stiepanieca protokół zdawczo-odbiorczy Domu Oficera. Protokół braków i usterek liczył 6 stron maszynopisu. 11 lutego 1991 roku (od II semestru) rozpoczęto naukę w obecnej siedzibie szkoły przy ul. Pionierów Ziemi Świdnickiej 30. Przez kilka miesięcy przeprowadzono najważniejsze prace remontowe i zabezpieczające. Prócz środków finansowych otrzymanych z Kuratorium Oświaty i Wychowania, pomocy materialnej, przede wszystkim w postaci sprzętu, udzieliły świdnickie zakłady pracy: Fabryka Wagonów „Świdnica”, ŚFUP, ZWAP i Siwela. Pomagali także rodzice, nauczyciele i młodzież szkolna.
Budynek obecnego I LO wzniesiony został w 1912 roku według projektu rządowego budowniczego Borsta, a ufundowało go miasto Świdnica. Przeznaczony był na zespół ewangelickich szkół żeńskich – wyższe seminarium dla nauczycielek szkół ludowych (podstawowych) i średnią szkołę żeńską, do której uczęszczało około 250 uczennic. Uroczyste otwarcie placówki odbyło się 1 lipca 1912 roku. W tym też roku. zLegnicy do Świdnicy przeniesiono żeńską ewangelicką średnią szkołę pedagogiczną (tzw. szkołę jennerowską). W 1923 roku połączono ją z miejską szkołą średnią i przemianowano na „Oberlyzeum Friedrichschule”, tj. szkołę im. Fryderyka. Placówka przetrwała aż do końca II wojny światowej. Na przełomie stycznia i lutego 1945 roku mieścił się tu rezerwowy szpital wojskowy. Po wojnie gmach został zajęty i rozbudowany przez Armię Czerwoną. Rosjanie urządzili w nim klub oficera. Znajdował się tu m.in. sklep, odbywały się projekcje filmowe i zabawy taneczne. Obecna aula szkolna (wybudowana jeszcze przez Rosjan) stała się największą w mieście salą widowiskową, która może pomieścić nawet 600 widzów.
Kolejne siedziby I LO:
ul. Równa 11 1945 – 1951
ul. Folwarczna 2 1951 – 1952
ul. Folwarczna 8 1952 – 1954
ul. Budowlana 7 1954 – 1991
ul. Pionierów Ziemi Świdnickiej 30 – od 1991
Stanisław Bielawski
18 LIKES
Skomentuj jako pierwszy!