Press "Enter" to skip to content

Milikowice – historia wsi do 1945 r.

Spread the love

Tereny wsi Milikowice, leżącej na terenie gminy Jaworzyna Śląska, zamieszkałe były już w okresie prehistorycznym, o czym świadczą wyniki badań archeologicznych, jakich dokonano tu w latach 1935-36. Odkryto wówczas cmentarzyska ze środkowej i młodszej epoki brązu, świadczące o ciągłości osadniczej na tych terenach, przed wieloma wiekami.

Milikowice na pocztówce z ok. 1914 r. Widoczne są pałac, dom inspektora, sklep Paula Schuberta i panorama wsi w stronę kościoła (Źródło: Wratislaviae Amici)

Historyczne początki Milikowic przypadają jednak na II połowę XIII wieku. Wówczas to, w 1264 r. wieś wspomniano po raz pierwszy źródłowo jako „Arnoldisdorf ” – „Wieś Arnolda”. Z czasem, po niewielkich zmianach, na określenie nazwy wsi utrwaliła się niemiecka forma „Arnsdorf ”, która przetrwała do 1945 r. Na temat owego Arnolda, który był lokatorem wsi, posiadamy stosunkowo dużo informacji. Był on „familiarem”, a zatem domownikiem, rodziny hrabiowskiej von Würben (panów z Wierzbnej) i na ich zlecenie dokonywał lokacji nowych wsi na należących doń terenach. Na terenie powiatu świdnickiego zakładał on m.in. Pszen­no i Milikowice. W Milikowicach otrzymał on nawet grunta wielkości 1 łana, lecz władztwo gruntowe pozostało w rękach rodziny von Würben i księcia wrocławskiego. Milikowice za­kładano na „surowym pniu”, na dawnych terenach leśnych. W momencie lokacji wieś uzy­skała wielki obszar gruntów, liczący około 1200 ha! Tym samym należała do największych na terenie obecnego powiatu świdnickiego. Dzięki zapisom Księgi Uposażeń Biskupstwa Wrocławskiego z 1305 r., wiadomo, iż na terenie wsi od początku jej istnienia funkcjonowały dwa majątki rycerskie (każde opatrzone areałem około 350 ha), sołectwo dziedziczne oraz 24 gospodarstwa bogatych chłopów, czyli kmieci. Wieś oddawała biskupowi wrocławskiemu dziesięcinę wielkości 6 grzywien.

Milikowice na pocztówce z ok. 1933 r. Widoczne są Pałac, sklep R. Hahna, dom rodzinny wybitnego poety śląskiego Paula Kellera oraz kościół (Źródło: Wratislaviae Amici)

W 1318 r. na terenie Milikowic po raz pierwszy wspomnia­no kościół pw. Św. Michała Archanioła, jak również wymieniono z imienia działającego tu wówczas duchownego, Nikolausa. O pierwszych właścicielach wsi dowiadujemy się dopiero ze źródeł pochodzących z II poł. XIV w.; w latach 1370-86 jako właściciel jednego z majątków wymieniany jest Hannos von dem Czegenberg (von Czirn von der Wezen), zaś drugiego Han­nos von Czirn von der Wezen. Sołectwo dziedziczne należało w tym czasie do rodziny Bier (prawdopodobnie potomków rycerza Arnolda). Potomkowie obu wspomnianych właścicieli majątków, leżących na obu krańcach wsi, wymieniani są na Milikowicach niemal do połowy XV w. Warto w tym miejscu wspomnieć, iż Hermann von Czirn dokonał w 1397 r. fundacji ołtarza NMP dla kościoła farnego w Świdnicy (obecnej katedry). W połowie XV wieku wieś dzieliła się na Milikowice Górne i Dolne; Górne graniczyły z Komorowem, zaś Dolne z Wit­kowem. Obie części wsi posiadały zarazem różnych właścicieli: na Milikowicach Górnych sie­dzieli: w 1487 r. świdnicki patrycjusz Hans Monau, w latach 1488-1497 Hans i Wenzel von Monau, w latach 1497-1537 rodzina Ungerothen, 1537-1600 rodzina von Schindel. Miliko­wice Dolne należały natomiast do: rodziny Schindel (od połowy XV w. do 1600 r.). W 1600 r. właścicielem całej wsi był Heinrich von Czirn, w 1607 r. Adam von Tschirschky, w 1624 r. Gottfried von Krukau, zaś w 1635 r. Nikolaus von Tschirschky. Po wojnie trzydziestoletniej, w czasie której wieś została niemal doszczętnie zniszczona wieś ponownie rozpadła się na dwa majątki. Na Milikowicach Górnych gospodarowały następujące rodziny: von Hopfstock (1635-1670), von Zedlitz (1694), von Seydlitz (1720), von Reibnitz (1733), von Hochberg, von Tschirschky und Bögendorf (koniec XVIII w.), von Hahn (do końca XIX w.). Milikowice Dol­ne pozostawały natomiast w rękach rodziny: von Schindel (do 1653 r.), von Zedlitz (do 1672 r.), von Nimptsch (do 1745 r.), von Kehler (do początkóW XIX w.), von Woikowsky-Biedau (do 1892 r.). W 1905 r. majątek w Milikowicach wraz z dobrami rycerskimi w Witkowie za­kupił Eugen von Wietersheim. W rękach tej rodziny pozostawał on do 1945 r. Na zakończenie warto wspomnieć, iż w Milikowicach urodził się, mieszkał i pracował najsłynniejszy literat zie­mi świdnickiej Paul Keller (1873-1932), którego powieść „Waldwinter” („Zima w lesie”), roz­grywająca się na zamku Grodno i w Górach Sowich, została zekranizowana w 1936 r. Do dnia dzisiejszego na terenie wsi zachował się jego dom rodzinny, którego fronton do 1945 r. zdobiło popiersie wyobrażające sławnego pisarza, autorstwa rzeźbiarza Reinholda Krafta. W Milikowi­cach rośnie również jeden z najstarszych dębów w powiecie świdnickim, którego obwód wynosi ponad 5 m.

Sobiesław Nowotny

10 LIKES

Skomentuj jako pierwszy!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Mission News Theme by Compete Themes.