Zimą 1945 roku miejscowość Wierzbna (niem. Würben) w powiecie świdnickim znalazła się w pobliżu linii frontu. Dominujące nad okolicą wieże kościoła stanowiły znakomity punkt obserwacyjny dla Niemców, jak i orientacyjny dla rosyjskiej artylerii ostrzeliwującej szlaki komunikacyjne przeciwnika.
Droga Świdnica-Żarów była też celem ataków lotnictwa. Kilkakrotnie bombardowana była sama Wierzbna. Chroniąc się przed pociskami artyleryjskimi i bombami lotniczymi nieliczni mieszkańcy wsi, którzy się nie ewakuowali, spędzili wiele dni w podziemiach kościoła. Szczęśliwie dla nich, a także dla zdeponowanych z polecenia Generalnego Konserwatora Prowincji Dolnośląskiej w świątyni w Wierzbnej sarkofagów książąt śląskich Henryka II i Henryka IV oraz rzeźb św. Piotra i Pawła z fary świdnickiej, kościół nie został ani razu trafiony.
Od pocisków i bomb ucierpiały natomiast okalające kościół cmentarz i park przypałacowy. Po zakończeniu działań wojennych do swoich domów powróciło większość ewakuowanych zimą mieszkańców. W sprawie Wierzbnej, otrzymaliśmy swojego czasu wiadomość e-mail od pani Ines Gast-Werner o następującej treści: (…) Z miłą chęcią przesyłam kilka starych zdjęć z Wierzbnej. Pierwsza fotografia przedstawia zestrzelony samolot transportowany przez Wierzbną. Fotografia musiała zostać wykonana między styczniem a majem 1945 roku.
Pomimo nie najlepszej rozdzielczości fotografii, która przedstawia transport „zestrzelonego” samolotu przez główną ulicę Wierzbnej (obecnie ul. Świdnicka), dostrzec można podobieństwa do zachowanej przedniej części: rosyjskiego średniego bombowca szturmowego Tu-2 (odwrócona podwoziem do góry) lub też niemieckiego średniego bombowca Heinkel He-111.
Nie jest pewne jaki samolot został utrwalony na powyższej fotografii. W działaniach wojennych na Dolnym Śląsku w 1945 roku wojska radzieckie 1. Frontu Ukraińskiego wspierały z powietrza samoloty 2. Armii Lotniczej (2-я Воэдушная Армия). Po zajęciu 25 stycznia 1945 roku Oleśnicy, przebazowana została tu z lotnisk w Częstochowie i Szczukocicach 7. Gwardyjska Dywizja Myśliwska (7-я гвардейская истребителная дивиэия) w składzie 1. i 89. Gwardyjski Pułk Myśliwski (1-й, 89-й гвардейский истребительный полк). Do Oleśnicy z Częstochowy trafiła również 9. Gwardyjska Dywizja Szturmowa (9-я гвардейская штурмовая дивиэия) w składzie 141., 144. i 155. Gwardyjski Pułk Szturmowy (141-й, 144-й, 155-й гвардейский штурмовый полк). Z Brzegu natomiast do Oleśnicy przebazowana została 8. Gwardyjska Dywizja Bombowa (8-я гвардейская бомбардировочная дивиэия) w składzie 161., 162. i 163. Gwardyjski Pułk Bombowy (161-й, 162-й, 163-й гвардейский бомбардировочный полк). Maszynami 7. Dywizji były myśliwce typu Jakowlew Jak-3 oraz Jak-9, 9. Dywizja Szturmowa latała na słynnych samolotach Jliuszyn Ił-2, a na wyposażeniu 8. Dywizji Bombowej były z kolei samoloty bombowe Petliakow Pe-2. Natomiast o obecności niemieckich Heinkli He-111 w okolicach Żarowa na przełomie stycznia i maja 1945 roku brak jest informacji.
Ciekawostką jest, że w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej znajduje się piasta koła ogonowego, która być może pochodzi z utrwalonego na fotografii samolotu. Element odnaleziony w pobliżu Wierzbnej, przez wiele lat służył w gospodarczym obejściu jako piasta koła zamontowanego w zwykłej taczce.
Bogdan Mucha (Żarowska Izba Historyczna)
14 LIKES
Skomentuj jako pierwszy!