Niedawno opisywaliśmy dzieje kamienicy przy obecnej ulicy Wrocławska 8, gdzie do 1945 r. mieściła się gospoda „Pod Niebieskim Szczupakiem”. W domu po sąsiedzku (Wrocławska 6) mieściła się inna gospoda – „Pod Zielonym Drzewem” („Zum grünen Baum”).
(obecnie ul. Wrocławska 6)
Zarys dziejów i najwcześniejszej historii Przedmieścia Wrocławskiego, na terenie którego znajdowała się ta gospoda omówione zostały w artykułach „Pod Niebieskim Szczupakiem” (cz. 1) i „Pod Niebieskim Szczupakiem” (cz. 2). Historia rozwoju zabudowy parceli przy obecnej ulicy Wrocławskiej 6 i Wrocławskiej 8 były podobne i od średniowiecza do XVIII wieku w zasadzie nie różniły się w znaczący sposób, poza oczywiście właścicielami tych posesji.
Wartość parceli o dawnym numerze 451, bo na niej znajdowały się zabudowania gospody „Pod Zielonym Drzewem” są nam znane z zanotowanych w księgach podatkowych sum, związanych z transakcjami jej kolejnych sprzedaży. W 1772 r. wynosiła ona 180 talarów, a więc nie by la to stosunkowo duża kwota. Do końca XVIII wieku kwoty kolejnych transakcji kształtowały się następująco:
1777 r. – 240 i 268 talarów; 1787 r. – 290 talarów;1788 r. – 283 talary; 1792 r. – 325 talarów.
C – obecny plac Wolności
Niestety, w księdze podatkowej nie zachowały się informacje o osobach, które w powyższych transakcjach uczestniczyły. Informacja o pierwszym znanym właścicielu domu i parceli przy obecnej ulicy Wrocławskiej 6, jaką odnaleźli autorzy niniejszego szkicu, pochodzi z 1844 r. Parcelę nr 451 wraz z stojącym na niej domem oraz sąsiednią parcelę nr 452, w dniu 16 lipca zakupił destylator Simon Landsberger. Zapłacił za nie 1900 talarów, a sprzedającym był mistrz stolarski Johann Gottfried Goehlmann.
Kolejnymi właścicielami parceli przy obecnej Wrocławskiej 6 i budynków na niej się znajdujących byli (+ daty transakcji):
* 5 stycznia 1857 r. – mistrz rzeźnicki Johann Wilhelm Hannig zakupił majątek za kwotę 3.200 talarów
* 23 marca 1859 r. – urzędnik podatkowy Anton Gewolen. Parcelę wraz z budynkami zakupił od żony (wdowy?) Johanna Wilhelma Hanniga – Julie Hannig z domu Stolz za kwotę 3.200 talarów
* 16 października 1860 r. – oberżysta Josef Groeger zakupił parcelę wraz z budynkiem za kwotę 2.855 talarów w drodze subhastacji, czyli postępowaniu egzekucyjnym mającym na celu sprzedaż dóbr dłużnika w drodze licytacji. A to oznacza, że Anton Gewolen tylko przez półtora roku był właścicielem posesji z budynkami i miał duże problemy finansowe oraz długi, w wyniku czego jego majątek został wystawiony na licytację.
* 15 kwietnia 1861 r. – Franz Machulla. W księgach podatkowych określony jest jako „sprzedawca czarnego bydła”. Parcelę z budynkami nabył za kwotę 2.770 talarów
* 17 czerwca 1867 r. – Hermann Langer. Niewykluczone, że Franz Machulla miał więcej szczęścia w interesach niż jego poprzednicy, którzy dość szybko pozbywali się zakupionej parceli i budynków. W każdym razie w ciągu sześciu lat niemal podwoił ich wartość, bowiem Hermann Langer, który był oberżystą, zapłacił Machulli aż 4.500 talarów.
* 21 maja 1870 r. – August Bleicher – rzeźnik i oberżysta. Hermann Langer cieszył się swoim nowym nabytkiem zaledwie trzy lata. Przed 1870 r. właścicielami parceli i budynków została piątka dzieci Langera i jego żony – Ernestine Langer z domu Sternkopf: Theodor, Paul, Mathilde, Emilie i Ernst. Niewykluczone, że Langer zmarł, a wdowa zgodziła się na odziedziczenie majątku przez dzieci, przepisując na nie także swoją część. W każdym razie to właśnie piątka potomków Langera sprzedała parcelę przy Wrocławskiej 6 – Bleicherowi, za kwotę 4.600 talarów.
Dodatkowymi elementami tej ostatniej transakcji była także jatka mięsna nr 10, jaka znajdowała się niegdyś przy obecnej ulicy Środkowej oraz część stawu miejskiego do niej należącej. Ów staw znajdował się niegdyś w pobliżu obecnej ulicy Łącznej w Świdnicy.
na zdjęciu lotniczym z lat 30. XX wieku
Z 1866 roku, w czasie kiedy właścicielem posesji nr 451 był Franz Machulla, zachował się opis budynków, jakie znajdowały się na wspomnianej posesji. Znajdował się na niej:
– budynek mieszkalny, dwupiętrowy, cały o konstrukcji szachulcowej. Zlokalizowane były w nim 1 sklep, 1 gospoda, 3 izby mieszkalne, 3 kuchnie (sic!), 3 piwnice oraz trzy inne pomieszczenia na poddaszu
– dom zatylni z drewna, dwupiętrowy w którym zlokalizowane były: ubojnia zwierząt, 2 stajnie dla 4 koni, chlew i 3 drewutnie na opał i strych
Całość ubezpieczona była w Miejskim Towarzystwie Przeciwpożarowym na kwotę 1200 talarów. Ta informacja z księgi podatkowej za 1866 r. jest dla nas o tyle ważna, że potwierdza nam istnienie w tym czasie gospody na omawianej parceli i jest to najwcześniejsza data.
Tej dokładnej – jej powstania, niestety, na obecnym etapie rozpoznanych źródeł nie znamy. Czy istniała już w średniowieczu – trudno powiedzieć. Odpowiedzi na to pytanie nie daje nam także rozpoznanie zawodów właścicieli posesji, bo pierwszy oberżysta pojawia nam się w 1860 r. – Josef Groeger, którego po niecałym roku od nabycia parceli – zlicytowano na długi. Przedwojenny świdnicki historyk Theo Johannes Mann, w swoim spisie świdnickich gospód podaje enigmatyczną datę „XIX wiek”, jako czas od którego funkcjonowała gospoda „Pod Zielonym Drzewem”. My tą datę możemy uściślić, że na pewno istniała już w 1866 r.
Cdn. / Andrzej Dobkiewicz & Sobiesław Nowotny
12 LIKES
Skomentuj jako pierwszy!