Press "Enter" to skip to content

Pogrzeb oficera – 1741 r.

Spread the love

Mało znanym źródłem do historii Świdnicy oraz I wojny śląskiej (1740-1742) pomiędzy Austrią i Prusami jest „Pamiętnik dr. Scholza z okresu pierwszej wojny śląskiej”.

Pałac w Białobrzeziu na rycinie Bernharda Wernera z poł. XVIII w.

W pamiętniku tym znajduje się ciekawa notatka, dotycząca pochówku rotmistrza Dansera z armii cesarskiej. Chociaż w notatce tej nie wspomina się w jakim kościele pochowany został zmarły, przypuszczać należy, że jego ciało złożono do którejś z krypt obecnej katedry, bowiem w Księdze Zmarłych Kościoła Pokoju w Świdnicy za lata 1735-1767 osoba ta nie została zarejestrowana. Wspomniana notatka, datowana ta 13 czerwca 1741 r. brzmi następująco:

„Tego samego dnia. Wieczorem o godzinie dziewiątej pochowano pana rotmistrza Gansera z regimentu kirasjerów von Sehera, którego sprowadzono tu jako jeńca z raną na tylnej części głowy, wziętego do niewoli w czasie potyczki pod Rothschloß, który zmarł wczorajszego wieczoru o godzinie piątej. Trumnę z jego ciałem położono na wozie do przewozu nieboszczyków ciągnionym przez czwórkę koni ubranych w kir. Obok wozu szło czterech grabarzy i niosło osiem woskowych pochodni. Nikt nie towarzyszył temu orszakowi pogrzebowemu. Gdy tylko dotarł on na cmentarz grabarze ściągnęli trumnę z wozu i ustawili ją na marach, następnie przejęło ją duchowieństwo. Wniesiono ją do kościoła i obstawiono ze wszystkich stron świecami, w końcu złożono ją do krypty.”

Pałac w Białobrzeziu ok. 1905 r.

Gdzie odbyła się potyczka w której śmiertelnie ranny został rotmistrz w służbie austriackiej? Dawne Rothschloß to obecna wieś Białobrzezie w powiecie strzelińskim, około 35 km od Świdnicy. Znajdował się w niej pałac, którego początki datować należy na koniec XV wieku. W XVI wieku był dwukrotnie przebudowywany w stylu renesansowym, a w I połowie XVIII wieku kamienny budynek z wieżyczkami otoczono fosą i murem. W wyniku kolejnej przebudowy w latach 1902-1905 dobudowano zachodnie skrzydło pałacu, zmieniając wygląd jego elewacji w stylu neobarokowym. Po 1945 r. zniszczeniu uległy stropy i więźba dachowa, a w 1958 r. rozebrano skrzydło zachodnie. Obecnie pałac pozostaje w całkowitej ruinie.

Do 1675 r. pałac pozostawał własnością brzeskiej linii Piastów Śląskich. Po śmierci jej ostatniego przedstawiciela – Jerzego IV Wilhelma (1660-1675) pałac przeszedł w ręce Habsburgów, a następnie Hohenzollernów. Od ok. 1850 r. do końca II wojny światowej obiekt był siedzibą rodziny Rohde.

Umundurowanie pruskich huzarów z regimentu von Zietena i kirasjerów austriackich z regimentu von Sehera

I właśnie o ten pałac 22 lipca 1741 r. stoczyły bitwę wojska pruskie i austriackie. Siły pruskie liczyły 600 huzarów, którymi dowodził słynny później generał kawalerii – pułkownik Hans Joachim von Zieten (1699-1786). W niektórych źródłach można znaleźć informację, że Prusakami dowodził pułkownik Hans Karl von Winterfeld (1707-1757), którego von Zieten szczerze nie znosił, mając mu za złe pęd ku karierze i niezasłużone awanse (Winterfeld był znacznie młodszy od Zietena, a obaj byli w stopniu pułkownika). W każdym razie Prusacy całkowicie zaskoczyli nie spodziewających się ataku 1.400 żołnierzy austriackich, dowodzonych przez cesarskiego generała Johanna von Baranyay-Bodorlava (1685-1766). Starcie, w którym Prusacy zdobyli pałac i rozbili siły austriackie było bardzo krwawe i przyniosło im poza sukcesem militarnym nad ponad dwukrotnie liczniejszym wrogiem także spore zdobycze. Okazało się bowiem, że Austriacy ochraniali duży transport aprowizacyjny z żywnością dla żołnierzy i paszą dla koni.

O tym, że Prusakami dowodził Zieten świadczyć może pośrednio fakt, że po latach, to właśnie jemu przypisano zwycięstwo. W 1794 r. Fryderyk Wilhelm II ufundował marmurowy pomnik słynnemu generałowi kawalerii w Berlinie. Na jednej z jego płycin wyobrażona została scena z walki w Rothschloß i data potyczki (w niektórych źródłach podawana jest mylna data bitwy – 17 maja). W 1857 r. wykonano nowy pomnik upamiętniający Zietena, który stoi do chwili obecnej przy Zietenplatz.

O rotmistrzu armii cesarskiej Danserze, który zmarł w Świdnicy i została pochowany w jednej z krypt świdnickiej katedry, historia praktycznie zapomniała.

Sobiesław Nowotny & Andrzej Dobkiewicz

Fundacja IDEA

10 LIKES

Skomentuj jako pierwszy!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Mission News Theme by Compete Themes.