Trwają prace związane z renowacją bramy przy ulicy Waleriana Łukasińskiego, prowadzącej na teren dawnego cmentarza ewangelickiego.
Cmentarz został założony w 1905 roku naprzeciwko funkcjonującego od XIX wieku cmentarza (obecnie cmentarz komunalny). Co ciekawego, pochówki na nim odbywały się jeszcze po zakończeniu II wojny światowej! Według kilku relacji ustnych osób, które pamiętały pierwsze, powojenne lata, w jednym z narożników chowani byli po maju 1945 roku także żołnierze niemieccy oraz ofiary Urzędu Bezpieczeństwa.
Nigdy jednak na tym terenie nie przeprowadzono żadnych badań, toteż trudno jest te informacje dziś zweryfikować. Z czasem groby, którymi cmentarz był w dużym stopniu zapełniony zostały zlikwidowane. Przez wiele lat teren cmentarza był nieużytkowany, a po Świdnicy krążyła plotka, że nie dokonuje się tu pochówków bo na cmentarzu leżą ofiary zarazy… W końcu postanowiono zagospodarować go na… park. Takie postępowanie w stosunku do starych świdnickich cmentarzy nie było niczym nowym. W czasach PRL przez wiele lat systematycznie niszczono dawny cmentarz garnizonowy przy obecnej ulicy Armii Krajowej, cmentarz przy ulicy Pionierów Ziemi Świdnickiej, czy w końcu cmentarz Świętego Mikołaja przy ulicy Sprzymierzeńców. Ten ostatni zlikwidowali w kwietniu 1968 roku więźniowie ze świdnickiego aresztu śledczego.
Niestety, teren dawnego cmentarza – jako park – średnio spełnia swoje funkcje i jest stosunkowo rzadko odwiedzany, będąc raczej miejscem spotkań amatorów mocniejszych trunków i wielką… latryną.
– To, jak obiekt jest zagospodarowany i jakie pełni funkcje jest osobną kwestią, natomiast rzeczywiście stan techniczny bramy wykonanej 116 lat temu wymagał już interwencji konserwatorskiej. Był po prostu zły. Niewykluczone, że bez podjęcia prac konserwatorskich i renowacyjnych, za jakiś czas obiekt nadawałby się tylko do wyburzenia – mówi dyplomowany konserwator zabytków Piotr Gierlasiński z firmy SARISA, który dokonuje prac renowacyjno-konserwatorskich. – Mimo, iż można dostrzec ślady jakichś dwóch prowizorycznych napraw z okresu po 1945 roku, generalnie należy stwierdzić, że o obiekt niezbyt dobrze dbano. Wprawdzie konstrukcja nośna z cegły posadowiona jest na granitowym, dobrze izolowanym fundamencie i cokole, ale już sama cegła nasiąknięta jest wodą opadową. Wiele ze spoin zostało wypłukanych przez wodę, bramę porastały też samosiejki drzew. Wprawdzie ścinano ich gałęzie, ale pozostawiono system korzeniowy, który rozsadzał konstrukcję bramy.
Słupy podtrzymujące łuk bramny – który nieco opadł – odchyliły się o około 2 centymetry. To spowodowało, że boczne furtki zostały zaklinowane. Przejścia te nie będą udrażniane i ozdobne furtki pozostaną zamknięte. Podobnie jak skrzydła bramy głównej zostaną jednak oczyszczone z rdzy i nalotów, wypiaskowane i pomalowane na oryginalny, zielony kolor.
Naprawione zostaną liczne spękania tynku wykonanego z zaprawy betonowej, która pokrywa ceglaną konstrukcję bramy. – Wykonany został bardzo solidnie z dodatkiem drobnoziarnistego kruszywa, które nadało powierzchni odpowiednią fakturę. W przeszłości okładzina ta była pokryta powłoką malarską, która po zakończeniu prac także zostanie przywrócona w pierwotnej kolorystyce (kolor zbliżony do barwy piaskowca). Wyeksponowana kolorystycznie zostanie także data 1905 umieszczona na bramie – dodaje Piotr Gierlasiński, którego kolejnym zadaniem z zakresu konserwacji i zabytków będzie jeszcze w tym roku renowacja pomnika na dawnym cmentarzu garnizonowym w Świdnicy.
Koszt prac, które mają być ukończone do końca grudnia br. wynosi nieco ponad 73 tysiące złotych. O poprawę stanu bramy apelowała m. in. radna Magdalena Rumiancew-Wróblewska. Teraz my apelujemy do Pani radnej, aby spowodowała rozszerzenie projektu renowacji o wykonanie tablicy informacyjnej, która powinna zawisnąć na bramie, z napisem mówiącym o tym, że w tym miejscu znajdował się cmentarz ewangelicki na którym spoczywają szczątki dawnych mieszkańców Świdnicy. Koszt niewielki, a chyba wypada…
Andrzej Dobkiewicz (Fundacja IDEA)
17 LIKES
jako park to się słabo sprawdza. zawsze jak tam jestem czuje się jakby obserwowany. dlatego rzadko go odwiedzam