Wrocławska 2. Poszukiwania (cz. 3)

W niektórych opracowaniach poświęconych historii Świdnicy można znaleźć informację, że w budynku przy obecnej ulicy Wrocławskiej 2 (dawniej Niedertor Platz 2), na parceli oznaczonej w XIX wieku numerem „454”, funkcjonowała gospoda „Pod Złotą Gwiazdą” (niem. „Zum goldenen Stern”). Informacja ta nie do końca odzwierciedla stan faktyczny.

Nasze poszukiwania gospody Pod Złotą Gwiazdą” zakończyliśmy w 1872 r., kiedy Johann Carl Heinrich Lindner stał się prawnie właścicielem parceli nr 454 (czytaj tutaj: Wrocławska 2. Kłopot z Gwiazdą (cz. 1), Wrocławska 2. Znowu pożar (cz. 2).

Lindner był wprawdzie z zawodu oberżystą, ale w odnalezionych i dostępnych dokumentach, nie ma wzmianki, aby w opisywanym miejscu prowadził gospodę.

Co do pięciu kolejnych właścicieli parceli nie znaleźliśmy informacji w archiwach, aby byli oberżystami.

Trzech z nich było natomiast kupcami i jak się wydaje prowadzili w kamienicy przy obecnej Wrocławskiej 2 sklep. Tylko o części z nich zachowały się informacje:

 – August Ullrich (od 2 lipca 1889 r.)

 – Gottlieb Sauer (od 6 listopada 1889 r.)

 – Louis Püscher – kupiec (od 10 lipca 1891 r.)

 – Richard Oblatz – kupiec (od 28 grudnia 1895 r.)

 – Georg Frauboes – kupiec (od 22 marca 1929 r.)

Prawdopodobnie któraś z pierwszej czwórki wymienionych osób, pod koniec XIX wieku wzniosła zachowaną do chwili obecnej kamienicę przy Wrocławskiej 2. Z tych pięciu osób nieco informacji posiadamy o ostatnich dwóch. Richard Oblatz prowadził na parterze kamienicy sklep z bielizną i wyrobami bawełnianymi. Pod koniec lat 20. XX wieku interes szedł mu chyba kiepsko, bo 11 maja 1928 r. rozpoczęta została procedura ogłoszenia jego upadłości. Dwa miesiące później – 19 lipca 1928 r. na przymusowej licytacji parcelę z kamienicą zakupił Georg Frauboes.

Był to zamożny kupiec świdnicki i niezwykle ciekawa postać. Dom z parcelą przy Wrocławskiej 2 był jego kolejną własnością. Posiadał już zabudowaną parcelę przy Grünstraße 6 (obecnie ulica Romualda Traugutta), gdzie mieszkał. Od 1907 r., zajmując się handlem tekstyliami, damskimi ubraniami i galanterią bieliźnianą, dzierżawił od Selmy Lomnitz i jej synów Georga i Fritza – sklep, na parterze kamienicy Rynek 24.

Frauboes cieszył się dużym prestiżem społecznym i szacunkiem świdniczan. Kilkukrotnie wybierany był na stanowisko radnego miejskiego, reprezentując partię DDP (Niemiecką Partię Demokratyczną). Był także drugim przewodniczącym świdnickiego Związku Mieszczańskiego Górnego Miasta oraz przewodniczącym świdnickiego Towarzystwa Ubezpieczeń Wystaw Sklepowych. Po przejęciu władzy w Niemczech przez narodowych socjalistów; w 1935 r. prowadzono nagonkę wobec jego osoby, pisząc o nim, że „jako przewodniczący lokalnego oddziału Niemieckiej Partii Demokratycznej był przyjacielem Żydów, gdyż nawet podczas pogrzebu Żydówki Cohn stał w obcym nam rasowo kondukcie pogrzebowym”. Zaskakujące jest z pewnością, że mimo takiej oceny przez narodowych socjalistów, zdołał prowadzić swoje interesy aż do maja 1945 r.

Sklep Frauboesa w kamienicy Rynek 24 oraz przy Wrocławskiej 2 należały do najbardziej znanych sklepów branży konfekcyjnej w mieście. Posiadał także filię w Sobótce. Roczne obroty jego firmy szacowano w 1940 r. na 160.000 marek, zaś wartość towaru na składach, na 60.000 marek. Zatrudniał w swej firmie od 10 do 12 sprzedawczyń. W pracy pomagała mu jego żona. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej przeżył tragedię osobistą, gdy zmarła jego jedyna córka (miał jeszcze dwóch synów).

Jego sklep w kamienicy Rynek 24 opisywano jako „nowocześnie urządzony z dwiema podświetlanymi wystawami”. W kamienicy przy Wrocławskiej 2 oprócz prowadzenia sklepu wynajmował mieszkania i pomieszczenia na zebrania Towarzystwa Ubezpieczeń Wystaw Sklepowych, którego był – jak już wspomnieliśmy przewodniczącym.

Tutaj też mieściło się biuro całej jego firmy, która w latach wojny przeżywała kryzys. Nie wynikał on jednak ze złego nastawienia do jego osoby, czy też problemów finansowych. Przyczyna była bardzo prozaiczna. Przestawienie produkcji przede wszystkim na cele wojenne sprawiło, że na rynku zaczęło stopniowo brakować towarów cywilnych, w tym ubrań, galanterii bieliźnianej itp. Z tego też tytułu Frauboes w 1941 r. zamknął sklep w kamienicy przy Wrocławskiej 2, której był ostatnim, przedwojennym właścicielem. Natomiast w punkcie handlowym w Rynku 24, pod koniec wojny otworzył pralnię.

Po maju 1945 r. jego lokale zostały rozdzielone pomiędzy przybywających do Świdnicy polskich osadników. Sklep (pralnia?) w kamienicy Rynek 24 została przyznana 26 sierpnia 1945 r. Spółdzielni Przemysłu Ludowego, natomiast sklep przy Wrocławskiej 2 przyznano 30 października 1945 r. Państwowej Centrali Handlowej.

Podsumowując poszukiwania gospody „Pod Złotą Gwiazdą” należy stwierdzić, że wbrew informacjom w niektórych opracowaniach, nie istniała taka gospoda na parceli nr 454, przy obecnej ulicy Wrocławskiej 2. Być może, że w II połowie XVII i na początku XVIII wieku, przez bardzo krótki okres czasu funkcjonowała tu gospoda „Pod Niebieską Gwiazdą”, aczkolwiek jest to teza, która wymagałaby stuprocentowych potwierdzeń w źródłach archiwalnych. W dostępnych archiwach nie znaleziono natomiast żadnej wzmianki o gospodzie „Pod Złotą Gwiazdą”, mającej istnieć w tym miejscu. Czy to oznacza, że „Złotej Gwiazdy” nie było na dawnym Przedmieściu Wrocławskim, a konkretnie przed dawną Bramą Dolną? Otóż okazuje się, że „Złota Gwiazda” była! Chociaż niekoniecznie należy to wiązać z tradycyjną gospodą. Okazuje się, że na sąsiedniej parceli… ale o tym już w osobnym artykule.

Andrzej Dobkiewicz & Sobiesław Nowotny

Fundacja IDEA

12 LIKES