Press "Enter" to skip to content

Przywracają historię miejsca

Spread the love

Trwa odbudowa drewniano-kamiennej altany widokowej w Parku Młodzieżowym w Świdnicy. Będzie miała niemal identyczny wygląd jak”stara”, ale wzbogaconazostanie o nowe, historyczne elementy.

Projekt odbudowy wieży Autorskiego Biura Projektów “A”

Altana została wzniesiona w 1875 roku na gruzach Fleszy Ceglanej, jednej z fortyfikacji twierdzy świdnickiej zbudowanej z polecenia króla pruskiego Fryderyka II.  Na cześć podpułkownika Riebla, radnego miejskiego i inicjatora zakładania terenów zielonych w miejscu zlikwidowanego zewnętrznego pasa świdnickich fortyfikacji, altanę nazwano Riebelshöhe. Przetrwała ponad 100 lat, jednak jej fatalny stan techniczny sprawił, że w 2005 ogrodzono ją uniemożliwiając wejście na nią, a w 2007 rozebrano większą część, pozostawiając kamienną podstawę.

Flesza Ceglana lub Słotwińska. Fragment mapy twierdzy świdnickiej z 1777 roku
(Muzeum Dawnego Kupiectwa)

W 2021 roku Autorskie Biuro Projektów “A” opracowało projekt jej odbudowy i rozpoczęto – nie bez problemów – realizację inwestycji (czytaj tutaj: Odbudowują altanę!)

W stosunku do pierwotnego wyglądu altany, już podczas trwania inwestycji dokonano kilku zmian w projekcie.

 – Udało nam się zachować niektóre oryginalne fragmenty trzonu altany, które zostały wkomponowane w nową konstrukcję, podobnie jak kamienny wodospad mniejszej fontanny – mówi inspektor nadzoru Zbigniew Skąpski. To dzięki niemu także zachowano oryginalne obmurowanie dużej fontanny, znajdującej się przed altaną. – Zależało nam na tym, aby w nową konstrukcję wkomponować jak największą ilość jej oryginalnych elementów. Dotyczyć to będzie również tych fragmentów drewnianej konstrukcji zadaszenia, które uda się poddać renowacji.

Największe zmiany dotyczyć będą jednak ściany dolnego tarasu od strony północnej.

Na rysunku zaznaczono filary po południowej stronie fleszy. Udało się odnaleźć i wyeksponować identycznie wyglądające po północnej stronie fleszy

 – W trakcie prowadzonych badań archeologicznych przy odbudowie altany-belwederu w Parku Młodzieżowym w Świdnicy, po stronie północnej jej dolnego cokołu, odkryto dwa kamienne filary należące do wewnętrznego rzędu tego rodzaju konstrukcji biegnących równolegle do siebie po bokach Fleszy Ceglanej, a w jej czole zbiegających się w formie szpica. Na odsłoniętych w trakcie prac ziemnych i budowlanych filarach rozpięte były sklepienia krzyżowo-żebrowe, dźwigające opartą na nich baterię fleszy. Ta w formie chodnika wieńczyła Fleszę Ceglaną (Słotwińską) i miała również trójkątny narys w strefie czoła, a jej boki były równoległe do siebie.

Pozostałości zewnętrznego rzędu filarów fleszy znajdują się poza obrysem cokołu altany, najprawdopodobniej przy zewnętrznej krawędzi ścieżek spacerowych otaczających budowlę. Dokonane obecnie odkrycie potwierdza historyczny charakter Parku Młodzieżowego i samej altany-belwederu, która postawiona została bezpośrednio na szczątkach Fleszy Ceglanej. Odkryte filary zostały częściowo zrekonstruowane z kamiennego materiału użytego do ich budowy, do wysokości ok. 50 cm od poziomu gruntu, tak aby poza walorami ekspozycyjnymi pełniły one również funkcję nośną dla opartego na nich dolnego cokołu altany.

Dr Dobiesław Karst przed pozostałościami filarów. Widoczny nowy mur dolnej podstawy altany, który zostanie obłożony oryginalną okładziną kamienną

Ze względu na dokonane odkrycie linia przebiegu dolnego cokołu odbudowywanej obecnie altany została zmieniona nieznacznie w północnej części, w uzgodnieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków tak, aby uwidocznione zostały odkryte dwa filary, na których pierwotnie opierała się za pomocą krzyżowych sklepień bateria, ze stojącymi na niej armatami – mówi dr Dobiesław Karst, który nadzorował prace archeologiczne prowadzone przy altanie.

Dokonana zmiana przebiegu dolnego cokołu altany, w jego części północnej, zachowuje symetryczność rzutu całej budowli (pierwotna budowla była asymetryczna). Odkryte filary fleszy i ich ekspozycja ma na celu podkreślenie historycznych walorów Parku Młodzieżowego w Świdnicy, a w szczególności odbudowywanej altany-belwederu. Przy przeznaczonych do ekspozycji filarach kazamaty ustawiona zostanie plansza informująca o pierwotnej funkcji tych zabytków architektury. W niewielkiej odległości od altany zostanie wyeksponowany oryginalny bruk tzw. Czarnej Drogi, która ciągnęła się na całej długości parku od strony ulicy Wałbrzyskiej. W pobliżu stanie również duża makieta ukazująca pierwotny wygląd Fleszy Ceglanej z czasów twierdzy świdnickiej.

Jeden z zachowanych narożników dolnej podstawy altany, wykorzystany w nowej konstrukcji
Zachowana, oryginalna obudowa dużej fontanny, odnowiona – prezentuje się świetnie

Galeria – prace przy odbudowie fleszy (kliknij na zdjęcie, aby powiększyć)

Ale to nie wszystkie ciekawostki historyczne, które zostały uwzględnione podczas odbudowy altany. W murze dolnej podstawy altany od strony zachodniej, powstało… mini lapidarium. Okazało się, że wśród kamiennego materiału, który był użyty do budowy murów altany, znalazło się kilka reliktów o renesansowym charakterze, a więc pochodzące z czasów dużo wcześniejszych niż sama altana. Są to między innymi kamienne ościeża otworów okiennych, czy fragmenty ozdobnej kamieniarki. Skąd się tu wzięły?

Galeria – odsłonięte podczas prac archeologicznych filary Fleszy Ceglanej (kliknij na zdjęcie, aby powiększyć)

 – Elementy te ewidentnie pochodzą z rozebranych domów na terenie miasta. Dowodzi to tego, że przy budowie altany zwożono także niepotrzebną kamieniarkę po domach, które w niewiadomym czasie uległy rozbiórce, a pozostałe po nich fragmenty wtórnie wmurowano w altanę – dodaje Dobiesław Karst. Wszystkie odnalezione elementy zostały wmurowane w jednym miejscu, tworząc wspomniane mini lapidarium.

Odbudowana altana będzie więc posiadała sporo oryginalnych i nieznanych do tej pory elementów, które będą nawiązywać do historii miejsca, w którym została wzniesiona. Można się tylko z tego cieszyć.

Galeria – elementy kamieniarki z domów miejskich (kliknij na zdjęcie, aby powiększyć)

Andrzej Dobkiewicz (Fundacja IDEA)

18 LIKES

Skomentuj jako pierwszy!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Mission News Theme by Compete Themes.