Press "Enter" to skip to content

Szukają tarcz herbowych

Spread the love

Szukają pięciu, zaginionych tarcz herbowych z nagrobka księcia Karola I z Podiebradów i jego żony księżnej Anny Żagańskiej z kościoła p.w. św. Anny w Ząbkowicach Śląskich. Ciekawe jest to, że tarcze mogły zostać „wpasowane” w inny zabytek, co oznacza, że mogą wisieć np. nad kominkiem w prywatnym domu każdego z nas.

Nie wiadomo kiedy tarcze zaginęły. Jest na ten temat kilka hipotez. Pewne jest, że nagrobek był dwukrotnie przenoszony, a w 1942 roku rozpoczęto jego konserwację, której nie udało się zakończyć, bo zmarł rzeźbiarz, który się jej podjął – Johann Henneck z Ziębic. Wiadomo, że dwie tarcze znajdują się w ziębickim muzeum i zostaną zwrócone do kościoła p.w. św. Anny. Jednak nadal brakuje pięciu tarcz.

 – To nagrobek pary książęcej, który pierwotnie znajdował się w prezbiterium kościoła. Do dzisiaj na posadzce prezbiterium, przed ołtarzem, z płytek ceramicznych w kolorze jakby żółtopomarańczowym jest widoczna prostokątna marmurowa płyta, która zamyka wejście do krypty grobowej, gdzie znajdują się szczątki pary książęcej – przypomina Piotr Wanat – konserwator zabytków z firmy RESTOART. – Na początku XIX wieku nagrobek przeniesiono z prezbiterium do przedsionka południowego, tzw. Kaplicy Kauffunga, w której na ścianie znajduje się płyta nagrobna XVI – wiecznego rycerza, właściciela ziemskiego z ziemi ząbkowickiej. Na ścianach nagrobka występowały herby przodków (taka była tradycja) obojga zmarłych. Przy rozbiórce pomnika, kiedy go zabieraliśmy w zeszłym roku do Wrocławia w celu przeprowadzenia prac konserwatorskich na ścianach nie było tarcz, które pierwotnie się tam znajdowały. Kilka z nich, połamanych zostało wrzuconych do samego nagrobka, ale brak jest jeszcze pięciu tarcz. Znalezione zostały trzy z czterech, brakujących, części tumby, które z „nazw” wskazują, których tarcz brakuje – dodaje Wanat.

Umiejscowienie tarcz herbowych na sarkofagu książęcym

Dwie z tarcz w przypadkowy sposób trafiły do Muzeum w Ziębicach – obecny dyrektor obiecał ich zwrot. W roku 1940, mimo tego, że trwała wojna, niemiecki konserwator prowincji dolnośląskiej uznał ten pomnik na tyle cenny i znajdujący się w tak złym stanie, że zlecił przeprowadzenie jego konserwacji. Zajął się nią wspomniany Johann Henneck z Ziębic. Prace zaczął od zabrania kilku (dokumenty nie podają dokładnej liczby) tarcz herbowych, które przewiózł do swojej pracowni do Ziębic. Niestety zmarł przed ukończeniem prac., których nie kontynuowano. Same tarcze po przejściu tych ziem pod zarząd polski zostały przekazane do muzeum.

Zestawienie zachowanych i zaginionych tarcz herbowych

Na temat zaginięcia pięciu pozostałych tarcz hipotezy są dwie: – Jedna jest taka, że przy przenoszeniu nagrobka uległy uszkodzeniom mechanicznym. Uznano, że nie są wartościowe i jako gruz je wyrzucono. Część z nich się odnalazła. Pozostałe może zaginęły, uległy zniszczeniu i już ich nie ma. Ale my nie chcemy takiej interpretacji przyjąć jako wyznacznika dla naszych prac – podkreśla Piotr Wanat. – Jest też prawdopodobne, że one wcale nie musiały zostać zniszczone, tylko kiedy ustawiono pomnik przy ścianach kaplicy Kauffunga, to po prostu nie było miejsca dla ich ekspozycji. Są to ładne elementy dekoracyjne i przypuszczamy, że tarcze herbowe mogły trafić do prywatnych domów, jak to się często zdarza przy rozbiórkach ładnych, dekoracyjnych elementów – dodaje Pan Piotr. Dlatego też Piotr Wanat zachęca wszystkich do tego, aby przez chwilę stali się poszukiwaczami skarbów i pomogli odszukać zaginione tarcze. Na zdjęciu umieszczony został prawdopodobny wygląd tarcz. Są też naniesione te istniejące dla porównania. Każdy, kto wie gdzie mogą się one znajdować może napisać do Pana Piotra na Facebooku RESTOART lub na maila: restoart@restoart.pl bądź też zawiadomić Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Agnieszka Góralczyk (Gazeta Noworudzka)

Karol I z Podiebradów – książę ziębicki w latach 1498-1536, hrabia kłodzki w latach 1498-1501, książę oleśnicki w latach 1495-1536 oraz starosta generalny Dolnego Śląska (od 1517 r.) i Górnego Śląska (od 1528 r.). Urodził się 4 maja 1476 roku w Kłodzku, jako piąte dziecko księcia Henryka I Starszego i księżnej Urszuli brandenburskiej. 6 stycznia 1488 roku w Głogowie ożenił się z Anną, córką Jana II Szalonego i Katarzyny Przemyślidki. Ponieważ oboje małżonkowie byli jeszcze małoletni, faktyczne zawarcie małżeństwa miało miejsce 3 marca 1495 roku. Początkowo Karol I współrządził ze swoimi braćmi Albrechtem i Jerzym. Po ich śmierci stopniowo przejmował samodzielną władzę w księstwach z uwagi jednak na problemy finansowe na początku XVI wieku zaczął pozbywać się niektórych działów, sprzedając za 60 tysięcy talarów Hrabstwo Kłodzkie, a następnie m.in. Ziębice, Wołów i Ścinawę. Mimo to książę zachował swoją pozycję międzynarodową, czego dowodem jest mianowanie go w 1515 roku przez Władysława Jagiellończyka swoim doradcą, z czasem stając się namiestnikiem królestwa czeskiego. Szybka i błyskotliwa kariera pozwoliła mu na odzyskanie części sprzedanych ziem – m.in. księstwo ziębickie z Ząbkowicami Śląskimi, gdzie rozpoczął budowę zamku (nieukończonego), który zachował się do chwili obecnej. Był mecenasem sztuki i dobrym gospodarzem swoich ziem. Jego śmierć 31 maja 1356 roku w Ząbkowicach Śląskich wzbudziła powszechny smutek i żałość. Ze związku z Anną dochował się aż 12 dzieci: Henryka (1497-1497), Anny (1499-1504), Katarzyny (1500-1507), Małgorzaty (1501-1551), Joachima (1503-1562), Kunegundy (1504-1532), Urszuli (1505-1539), Henryka II (1507-1548), Jadwigi (1508-1531), Jana 1509-1565), Barbary (1511-1539) i Jerzego II (1512-1553). Wraz z żoną pochowany został w kościele p.w. św. Anny w Ząbkowicach Śląskich. AD.

Tarcze herbowe i rzut boczny sarkofagu według Hermanna Lutscha

Zdjęcia pochodzą ze strony firmy RESTOART (Facebook)

8 LIKES

Skomentuj jako pierwszy!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Mission News Theme by Compete Themes.