W 2019 roku na Świdnickim Portalu Historycznym opisany został pobyt w twierdzy świdnickiej około 1.000 jeńców duńskich, którzy zostali wzięci do niewoli podczas wojny prusko-duńskiej w 1864 roku (czytaj tutaj: Jeńcy duńscy w Świdnicy (cz. 1), Jeńcy duńscy w Świdnicy (cz. 2). Trudno było przypuszczać, aby historia sprzed 157 lat miała swój ciąg dalszy. A jednak!
Przypomnijmy, że w trakcie przygotowywania artykułu, dzięki odnalezionej wówczas fotografii, wykonanej prawdopodobnie w 1933 r., udało się dokładnie zlokalizować miejsce pochówku siedmiu duńskich żołnierzy, którzy zmarli w Świdnicy i nie doczekali powrotu do Ojczyzny. Groby znajdowały się na nieistniejącym obecnie cmentarzu garnizonowym przy ulicy Armii Krajowej.
Dzięki nawiązanemu kontaktowi z duńskim badaczem historii Michaelem Bachem z Kopenhagi, autorem strony internetowej, poświęconej duńskim grobom wojennym i pomnikom z lat 1848-1850 i 1864 r., udało się także uzyskać bezcenne informacje, w oparciu o zachowane w duńskich archiwach dokumenty, które pozwoliły na identyfikację pochowanych w Świdnicy
Przypomnijmy, że byli to:
1. Ole Andersen – starszy kapral 6. kompanii 2. Pułku Piechoty. Urodził się 14.06.1837 r. w Tinghusene (parafia Mårum, hrabstwo Frederiksborg). Syn Andersa Olsena i Else Marie Jensdatter. W 1858 r. ożenił się z Anne Kirstine Nielsdatter, z którą miał dwoje dzieci. Został ranny w bitwie pod Dybbøl 18 kwietnia 1864 r. Do Świdnicy przybył 1 maja tego roku. Wskutek odniesionych ran zmarł 6 maja i pochowany został 9 maja na cmentarzu garnizonowym.
2. Hans Jensen – szeregowy 6. kompanii 16. Pułku Piechoty. Urodził się 6.03.1830 r. w Stige (parafia Lumby, hrabstwo Odense). Syn Jensa Jensena i Anne Pedersdatter. Do Świdnicy przybył 25 kwietnia. Zmarł na tyfus 19 maja, pochowany 23 maja 1864 r.
3. Andreas Christensen – szeregowiec 6. kompanii 2. Pułku Piechoty. Urodził się 24.03.1840 r. w Skovhuse (parafia Esbønderup, hrabstwo Frederiksborg). Syn Christena Olsena i Gertrudy Nielsdatter. Do Świdnicy przybył z transportem 14 maja. Zmarł na tyfus 21 maja. Pochowany został 23 maja 1864 r.
4. Anders Christensen – szeregowiec 2. kompanii 22. Pułku Piechoty. Urodził się 17.03.1832 r. w Hedeås (parafia Åsted, hrabstwo Hjørring). Syn Christena Andersena i Elsy Svendsdatter. Data przybycia do Świdnicy nieznana. Zmarł na tyfus 25 sierpnia, pochowany 28 sierpnia 1864 r.
5. Peter Carstensen – szeregowiec 3. kompanii 18. Pułku Piechoty. Urodzony ok. 1832 r. w Hüllerup (parafia Handewitt, hrabstwo Flensburg). Syn Petera Carstensene i Anne Marie Nissen. Do Świdnicy przybył 17 maja. Zmarł na tyfus 22 maja, a 25 maja 1864 r. został pochowany obok swoich towarzyszy broni
6. Niels Jensen – szeregowy 4. kompanii artylerii fortecznej. Urodził się 31.05.1843 r. w Puttem (parafia Astrup, hrabstwo Hjørring). Syn Jensa Pedersena i Maren Pedersdatter. Do Świdnicy przybył 23 maja. Zmarł na tyfus 31 maja, pochowany został na cmentarzu garnizonowym 2 czerwca 1864 r.
7. Christen Christiansen – szeregowy 6. kompanii 22. Pułku Piechoty. Urodził się w Blans (parafia Ullerup, hrabstwo Sønderborg). Brak dokładnej daty i imion rodziców. Do Świdnicy przybył 11 lipca. Zmarł na tyfus 22 lipca, pochowany został 24 lipca 1864 r.
Wydawało się, że historia Duńczyków zmarłych w Świdnicy jest już zamknięta. Tymczasem z redakcją ŚPH skontaktował się potomek jednego z owych żołnierzy! Napisał do nas Bent Erik Pedersen, Duńczyk, który – nota bene – mieszka w Krakowie.
(…) Kapral Ole Andersen z Tinghusene w Mårum w Danii był moim prapradziadkiem – pisze. – To on jest pochowany po lewej stronie.Zmarł 6 maja i został pochowany 9 maja 1864 roku. Jego pogrzeb jest wymieniony w pamiętniku Uttrup w artykule, który uważam za naprawdę interesujący.Mieszkam w Krakowie i kilka razy odwiedziłem Świdnicę.Następnym razem sprawdzę miejsce pochówku Ole Andersena.Dziękuję.
Mamy nadzieję, że nawiązany kontakt pozwoli nam na uzupełnienie naszej wiedzy i historii o żołnierzach duńskich sprzed prawie 160 lat, którzy miejsce ostatniego spoczynku znaleźli w świdnickiej ziemi, daleko od swojej Ojczyzny.
Andrzej Dobkiewicz (Fundacja IDEA)
17 LIKES
Dwóch Andersów Christensenów, a Niels Jensen jest synem Jensa Pedersena i Maren Pedersdatter oraz Ole Andersen jest synem Andersa Olsena i Else Marie Jensdatter – chociaż tu może następować nazwisko od imienia ojca typowe dla Skandynawów…
Patronimiki były tradycyjnie używane w Danii. Początkowo przyrostki brzmiały „-syn” dla mężczyzn i „-córka” (lub w niektórych przypadkach „-córka”) dla kobiet, czasami z „-s-” jako wielką literą. Nazwy z końcówką „-datter” często zapisywano w dwóch słowach, np. „Maren Hans Datter” [brak źródła] W latach 1750–1800 „-son” był stopniowo zastępowany przez „-sen”. Około 1800 r. w miastach używano również sufiksu „-sen” oznaczającego dziewczęta i zwyczaj ten stopniowo się rozprzestrzeniał. Na przykład, jeśli mężczyzna o imieniu Jens Hansen (lub Hanssøn) miał syna o imieniu Erik, jego nazwisko brzmiałoby Jensen lub Jenssøn. Gdyby Erik miał później syna o imieniu Thomas, jego nazwisko brzmiałoby Eriksen lub Eriksson. Gdyby Erik miał również córkę o imieniu Lene, jej nazwisko brzmiałoby Eriksdatter lub Eriksdotter.
W 1771 r. Johann Friedrich Struensee wprowadził w księstwach (Slesvig, Holsten, Lauenburg) ustawę o stałych nazwiskach rodowych. Prawdopodobnie zaplanował podobne prawo dla królestwa, ale został stracony, zanim to się stało. Rozporządzenie o chrzcie z 1828 r. wprowadziło w Danii stałe nazwiska rodowe, po czym stopniowo zaprzestano używania patronimiki, ale zajęło to trochę czasu. Późne przykłady nazewnictwa patronimicznego w Danii można znaleźć w północno-zachodniej Jutlandii około 1882 roku, w Nordby na Samsø w 1888 roku iw parafii Albæk we wschodnim Vendsyssel w 1894 roku. być używane jako przyszłe nazwisko rodowe. W tym przypadku jednak wymagany był przyrostek „-sen” zarówno dla mężczyzn, jak i kobiet. To jest pochodzenie wielu duńskich późnych nazwisk, takich jak Jensen i Hansen.