Press "Enter" to skip to content

Czytelnicy piszą (cz. 6): Pomnik

Spread the love

Od naszego czytelnika – Pana Gabriela Jaczewskiego otrzymaliśmy dwa interesujące zdjęcia, związane z Pomnikiem 1000-lecia Państwa Polskiego, jaki znajduje się na placu 1000-lecia Państwa Polskiego w Świdnicy.

Od lat na Pomniku 1000-lecia Państwa Polskiego brak napisu, co władzom miasta jakoś nie przeszkadza

Pomnik odsłonięty został 16 października 1966 r. w ramach obchodów Millenium. Jego projektantem był świdnicki artysta plastyk Andrzej Andrzejewski. Swoim wyglądem pomnik nawiązuje do figury słowiańskiego boga o czterech twarzach – Światowida.

Na cokole o wymiarach 230×230 cm umieszczono trzy sześcienne granitowe bloki, nakryte czwartym, o stożkowym zwieńczeniu. Na nim zwieszono trzy tarcze herbowe z orłem Piastów oraz jedną z gryfem, elementem herbu Świdnicy. W sumie pomnik ma 345 cm wysokości.

Z jednej strony pomnika znajduje się zachowany do chwili obecnej napis ułożony z żeliwnych liter – BYLIŚMY JESTEŚMY BĘDZIEMY.

Po przeciwnej stronie znajdował się drugi napis:

DLA UPAMIĘTNIENIA TYSIĄCLECIA PAŃSTWA POLSKIEGO – MIESZKAŃCY ZIEMI ŚWIDNICKIEJ

Samolot Jak-23, który wystawiony był w miejscu, gdzie pierwotnie zamierzano ustawić pomnik 1000-lecia Państwa Polskiego
(Kolekcja: polska-org.pl)

Niestety,  litery tworzące ten drugi napis zaginęły i dziś pozostały po nim tylko otwory w granitowym blokiem. Nota bene napis nie niósł żadnego przesłania politycznego, aż dziw więc bierze, że żadnej z kolejnych ekip rządzących miastem nie przyszło do głowy (sic!), aby napis ten odtworzyć!

Wykonawcą elementów kamiennych były Strzegomskie Zakłady Kamienia Budowlanego, natomiast elementy z brązu odlane zostały w Świdnickiej Fabryce Urządzeń Przemysłowych pod kierunkiem Jana Wróblewskiego. Inicjatorem powstania pomnika był Jerzy Michalski, kierownik Wydziału Kultury Urzędu Miejskiego w Świdnicy.

Obecna lokalizacja pomnika jest wtórna. Wiadomo, że pierwotnie pomnik miał stanąć na niewielkim skwerze (obecnie skwer Lecha Kaczyńskiego), gdzie niegdyś znajdował się pomnik feldmarszałka Helmutha von Moltke.

Górna część modelu pomnika (Kolekcja: Gabriel Jaczewski)

Dzięki Panu Gabrielowi Jaczewskiemu możemy Czytelnikom SPH zaprezentować unikatowe zdjęcia z fazy projektowej usytuowania pomnika. Miał on znajdować się na skwerze, gdzie w latach 1959-1965 ustawiony był samolot Jak-23 („Flora”). W czasie przygotowań do budowy pomnika został on zdemontowany i przeniesiony na teren zakładu poprawczego przy ulicy Sprzymierzeńców, gdzie przetrwał do końca lat 70. XX wieku, kiedy został oddany na złom.

Jak informuje nas Gabriel Jaczewski, zdjęcia pochodzą z tablicy, jaka wisiała w dekoratorni Powszechnej Spółdzielni Spożywców, która otrzymała zlecenie na – jak byśmy to dziś nazwali – wizualizację miejsca w którym ma stać pomnik. Jak to zrealizowano? – Prezentowane zdjęcia to fotomontaże przedstawiające alternatywną lokalizację monumentu. Do ich wykonania użyto fotografii modelu pomnika oraz zdjęcia z ręcznie wyretuszowanym Jakiem 23 – mówi Gabriel Jaczewski, którego ojciec – Henryk Jaczewski, zatrudniony był w dekoratorni PSS.

Ręcznie wykonany fotomontaż lokalizacji pomnika na obecnym skwerze Lecha Kaczyńskiego
(Kolekcja: Gabriel Jaczewski)

Jak to się stało, że postanowiono zmienić pierwotną lokalizację pomnika? Prawdopodobnie zadecydowały o tym władze partyjne, które ustawiły go kilkanaście metrów od dawnej siedziby Komitetu Miejskiego i Powiatowego PZPR (obecnie budynek Państwowej Szkoły Muzycznej). Nie był to najszczęśliwszy pomysł, bo jego wymiary i proporcje zginęły na tle sąsiadujących z nim budynków PSPR i NBP.

Panu Gabrielowi Jaczewskiemu uprzejmie dziękujemy za nadesłane zdjęcia!

Andrzej Dobkiewicz (Fundacja IDEA)

8 LIKES

One Comment

  1. leszek leszek 10 października 2020

    Szukam kolegów z lat 60 ul. Siostrzana, Pańska, Przechodnia.
    Mój adres e-mail: leszek@walla.com

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Mission News Theme by Compete Themes.