Press "Enter" to skip to content

Gigantyczny Ullrich

Spread the love

Nasz współpracownik Borys Urbański podesłał nam ostatnio ciekawą kartkę pocztową związaną z miejscowością Maniów Wielki (Groß Mohnau), która do 1945 roku znajdowała się w powiecie świdnickim, aby zostać następnie włączoną do powiatu wrocławskiego.

Ilustracja na kartce – odbitka drzeworytu, ukazuje 13-letniego chłopca, cierpiącego prawdopodobnie na schorzenie zwane gigantyzmem. Karl Ullrich – bo o nim mowa – urodził się 12 września 1880 roku w Maniowie Wielkim. Niestety, nie udało się na razie odnaleźć żadnych innych informacji o nim. Na kartce przedstawiony jest jako 13-letni chłopiec (ilustracja pochodzi z 1894 roku), a podpis wskazuje na to, że jego figura woskowa – a być może i on sam – znajdowała się w muzeum figur wojskowych w Berlinie – Panoptikum Castan’s.

 – W XIX wieku niezwykle popularne było pokazywanie w cyrkach czy chociażby w panoptikonach – i to na całym świecie – ludzi, którzy byli w najróżniejszy sposób zdeformowani. Takie pokazy cieszyły się dużym wzięciem, wielokrotnie dochodziło więc do zwykłych oszustw. Niemniej spora część osób rzeczywiście upośledzonych genetycznie od urodzenia czy też zniekształconych w wyniku przejścia jakiej choroby, zgadzało się na publiczne ich pokazywanie, gdyż był to niezły sposób zarobkowania. W całym nieszczęściu tych ludzi, mogli w ten sposób zapewnić sobie środki do zazwyczaj krótkiego życia – mówi historyk Sobiesław Nowotny.

O jednej z takich osób, która była prezentowana w Strzegomiu, pisaliśmy tutaj: Przeźroczysty człowiek.

Berlińskie Panopticum braci Castan’s przy Friedrichstrasse w 1900 roku

Karl Ullrich cierpiał prawdopodobnie na tzw. gigantyzm przysadkowy, charakteryzujący się nadczynnością w wydzielaniu hormonu wzrostu przez przysadkę mózgową. Mniej prawdopodobne, że przyczyną nadmiernego wzrostu Ullricha był gigantyzm eunuchoidalny spowodowany niedoborem hormonów płciowych. W tym wypadku jednak nadmierny wzrost pojawia się opóźniony, podobnie jak i dojrzewanie płciowe. Jak widać na prezentowanym zdjęciu 13-letni Karl Ullrich był już sporej postury dzieckiem.

Zdeformowane osoby, które były prezentowane gawiedzi w XIX i na początku XX wieku w różnego rodzaju cyrkach, trupach objazdowych i panoptikonach

Podpis pod zdjęciem wskazuje na to jego figura woskowa byłą prezentowana w słynnym berlińskim panopticum braci Louisa i Gustawa Castan. Ich salon był drugim co do popularności panoptikonem w Europie i dorównywał słynnemu salonowi Madame Taussaud. Istniał w latach 1869-1922 i miał swoje filie m.in. w Kolonii, Dreźnie, Brukeli i Wrocławiu. Być może więc ówczesny Breslau był pierwszym miejscem, gdzie figura Ullricha była wystawiana i skąd na bazie zapewne popularności trafiła do Berlina. Historyczne figury zostały wyprzedane prywatnym kolekcjonerom. Co się stało z figurą Karla Ullricha nie wiadomo. Nie natrafiliśmy także na informację o jego dalszych losach.

Andrzej Dobkiewicz (Fundacja IDEA)

13 LIKES

Skomentuj jako pierwszy!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Mission News Theme by Compete Themes.