Opisując wsie leżące na terenie byłego księstwa świdnicko-jaworskiego, nie można zapomnieć o tych, których egzystencja już się zakończyła, a wszelki słuch po nich zaginął. Różne były powody opuszczania dawnych wsi przez ich mieszkańców. Na Śląsku główną przyczyną były zazwyczaj wojny, a w szczególności najazdy husyckie w XV wieku, najokropniejsza w dziejach regionu – oczywiście poza II wojną światową – wojna trzydziestoletnia (1618-1648). To okres częstych przemarszy różnych armii, grabieże i kontrybucje nakładane na wsie i miasta, napady maruderów i rozbójniczych band na biedą ludność utrzymującą się głównie z uprawy roli. Nie bez znaczenia są choroby, które roznosiły się w błyskawicznym tempie, a szczególnie zaraza, która dotknęła Świdnicę i jej okolice w 1633 r. To właśnie wojna trzydziestoletnia przyniosła zagładę wiosce i zamkowi, które leżały na południowy-zachód od Bojanic (gmina Świdnica, powiat świdnicki), u podnóża Gór Sowich.
Nie znamy dokładnego znaczenia pierwotnej nazwy wsi. W bardzo skromnych opracowaniach historycznych na jej temat odnajdujemy takie formy jak: Lurkendorf, Lauersdorf, Laurichendorf a nawet Lauersberg. Ta ostatnia nazwa jest tożsama z dawną nazwą góry obok nieistniejącej wsi, obecnie góra Węgrzyn (480 m n.p.m.).
Lurkendorf wymieniony został po raz pierwszy już w 1305 roku w Księdze Fundacyjnej Biskupstwa Wrocławskiego (łac. Liber fundationis episcopatis Wratislaviensis). Była to wieś posiadająca własny kościół, a wiec zamożna. Z powyższego źródła dowiadujemy się, że miejscowość ta była biskupią wsią czynszową, leżącą w okręgu górskim oraz, że kościół w tej wiosce musiał oddawać do biskupiej kasy pół grzywny.
Niestety, nic nie wiemy o właścicielach wioski w późniejszym okresie lecz jest wysoce prawdopodobne, że byli nimi posiadacze sąsiednich wiosek – Bystrzycy, Lutomi, Bojanie lub Michałkowej. Nie wiemy też czy ludność tej wsi była pierwotnie słowiańska czy germańska. Jej nazwa nie brzmi słowiańsko, jednakże nie należy się tym sugerować, bo w skromnych źródłach istnieje ich kilka różnych wersji. Pamiętać także należy, że pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1305 r., a więc z czasów zwartej kolonizacji Śląska przez osadników niemieckich.
Nie jest też pewne jaką wieś pełniła rolę. Wiadomo, że znajdował się tu warownia, obronny dwór czy też zamek – Laurichenschloß, broniący drogi omijającej dolinę Bystrzycy, często nawiedzanej przez powodzie, szczególnie po zimowych roztopach.
Nie jest także jasne kiedy i przez kogo wioska oraz zamek zostały zniszczone. Pewne jest jedynie, że nastąpiło to podczas wojny trzydziestoletniej. Na interesujący, chociaż niepewny trop naprowadza nas XVIII-wieczny autor Zimmermann pisząc, że – wieś miała zostać zniszczona, ponieważ jej mieszkańcy podnieśli bunt. Nasuwa się tu mnóstwo pytań. Po pierwsze przeciw komu miał miejsce bunt? Czy przeciwko właścicielowi wsi, czy przeciwko wojskom szwedzkim lub cesarskim, rabującym okolicę? A może ludność wsi nie chciała przyjąć religii narzuconej jej przez właściciela w myśl zasady Cuius regio, eius religio? Dziwne jest, że wraz ze wsią zniknął także zamek.
Wspomniany Zimmermann napisał również, że po wiosce nie ma już najmniejszego śladu, a na jej miejscu rośnie gęsty las. Po zamku pozostały jedynie sterty kamieni i nazwa geograficzna góry – Schloßberg (obecnie góra Przygrodna 493 m n.p.m.), na której miał stać zamek. W XIX wieku miejsce kościoła i cmentarza było jeszcze ponoć rozpoznawalne. Miała to być tzw. Łąka Reimnitza. Informację taką podał hrabia Carl von Pückler-Burghaus w Dodatkach do historii majątku Bystrzyca Górna. Ciekawostką jest także, że wieś ta – pomimo, że od dawna nie istniała, była do 1795 r. wymieniana w księgach hipotecznych i świadectwach kupna obok Bystrzycy Górnej, Bukatowa i Lubachowa.
Sobiesław Nowotny
Legendarny zamek Laurichenburg, którego zarówno czas powstania, jak i zniszczenia nie jest dokładnie znany znajdował się na wzniesieniach na prawym brzegu Bystrzycy. Nie jest znana dokładna lokalizacja warowni, choć przedwojenni historycy zgadzają się że były to okolice gór Wawrzyn, Lipiec i Przygrodna (ta ostatnia nosiła nazwę Schloßberg – Góra Zamkowa). Laurichenburg miał być powiązany (być może własnością – przed zniszczeniem wieś należała do Zeidlitzów) z osadą Laurichendorf na grzbiecie Wawrzyna, która miała być już w rejestrach w roku 1305 i zaniknęła po wojnie 30-letniej. Viktor Schaetzke w swym wiekopomnym dziele Schlesische Burgen und Schlösser (3 wyd. z 1927 r.) pisze, że ostatnie kamienie jakie pozostały po zamku zostały zabrane do budowy domów w Bystrzycy Górnej, a na miejscu zamku stoi do dnia dzisiejszego rosochata lipa z siedmioma konarami. Dla Schaetzke’go zatem lokalizacją Laurichenburgu była przełęcz pomiędzy Lipcem a Przygrodną, tam gdzie dziś stoi Lipa Siedmiu Braci. Johann Knie w Alphabetisch-statistisch-topographische Uebersicht der Dörfer, Flecken … z 1845 pisze że Laurichenburg był forpocztą Grodna, a obecnie na tej lokalizacji stoi gajówka i dwie stare lipy – jedna z 7 rosochami, a druga z 11 rosochami. Wskazuje to bardziej na zbocza Lipca, który przed wojną nosił nazwę Elflindenberg. Bez źródeł pisanych można tylko domniemywać że Laurichenburg był powiązany z zamkiem Grodno strzegąc traktu handlowego ze Świdnicy do Czech, tzw. Wysokiej Drogi w wąskiej Śląskiej Dolinie i mając lepszą od Grodna możliwość obserwacji przedgórza, zarówno od strony Dzierżoniowa, jak i Świdnicy. Mając zamek Grodno na odległość wzroku można było się łatwo komunikować sygnałami świetlnymi. Nie są znane żadne odwzorowania zamku, a na jego przybliżoną lokalizację wskazują XVIII wieczne mapy.
Rafał Wiernicki
28 LIKES
Skomentuj jako pierwszy!