Dzięki zdjęciom nadesłanym przez Czytelnika Świdnickiego Portalu Historycznego, możemy przypomnieć historię umieszczenia na Pomniku Wdzięczności Armii Radzieckiej w Strzegomiu (powiat świdnicki) tablicy o dość niecodziennej treści. Historia wydarzyła się jesienią 2017 roku…
W 1945 roku na skwerze przy ulicy Kasztelańskiej w Strzegomiu postawiony został niewielkich rozmiarów granitowy monument, nazywany Pomnikiem wdzięczności żołnierzom Armii Radzieckiej. Był jednym z elementów znajdującego się tu niewielkiego cmentarza na którym spoczęły prochy żołnierzy radzieckich, poległych w walkach o Strzegom i okolice.
W 1948 roku szczątki żołnierzy zostały przeniesione na teren usytuowany naprzeciw cmentarza przy obecnej ulicy Olszowej, aby ostatecznie w 1956 roku zostać ponownie ekshumowane i przewiezione na Cmentarz Żołnierzy Radzieckich w Świdnicy.
Na skwerze pozostał jedynie wspomniany monument z wyrytym napisem:
Вечная слава героям, пагибшим в бoях за честь и независимость Советской Родины [Pol.Wieczna sława bohaterom poległym w bojach za honor i niezależność Radzieckiej Ojczyzny].
Budzący wiele kontrowersji pomnik, szczególnie po 2000 roku narażony był na dewastacje, które sprowadzały się najczęściej do oblewania go farbą, przez przeciwników takiego upamiętniania żołnierzy Armii Czerwonej. Ale byli też mieszkańcy miasta, którzy o ten pomnik dbali, składając pod nim kwiaty i zapalając znicze.
W maju 2013 roku pomnik został po raz kolejny oblany farbą. Władze Strzegomia wydały około 8 tysięcy na jego odnowienie, jedna miesiąc później monument znowu został zdewastowany. Wokół pomnika, który znowu oblano farbą rozrzucono kartki z wypisanymi antyrosyjskimi hasłami i sprzeciwem wobec zachowywania miejsc pamięci po czerwonoarmistach. Taka sytuacja powtarzała się również w następnych latach. W październiku 2017 roku na pomniku została natomiast umocowana kamienna tablica, na której wyryto napis:
OBELISK WZNIESIONY SOWIECKIM OKUPANTOM PRZEZ ZDRAJCÓW NARODU POLSKIEGO W PODZIĘCE ZA WYMORDOWANIE ELITY NARODU POLSKIEGO * GWAŁTY NA KOBIETACH I DZIECIACH POLSKICH * BESTIALSKIE TORTUROWANIE I EGZEKUCJE NA ŻOŁNIERZACH NIEZŁOMNYCH * GRABIEŻ MIENIA POLAKÓW * SPOWODOWANIE ZAPAŚCI CYWILIZACYJNEJ * ODDANIE POLSKI NA 50 LAT W RĘCE ZŁODZIEI, AFERZYSTÓW I NIEUDACZNIKÓW
Zawieszenie i wykonanie tablicy było prywatną inicjatywą kilku osób, których jednak nie udało nam się zidentyfikować (otrzymaliśmy jedynie sugestie, kto mógł za tym stać). Wisiała zaledwie kilka dni. Jedna z mieszkanek Strzegomia, która dbała o wspomniany pomnik, zawiadomiła ambasadę Federacji Rosyjskiej w Warszawie, której interwencja w Urzędzie Miasta i Gminy Strzegom, spowodowała usunięcie tablicy. Co się z nią stało? Według jednych źródeł została roztrzaskana, według innych schowana. Gdzie? Nie ma jej na pewno w Izbie Tradycji Ziemi Strzegomskiej w Strzegomiu. Oryginalne tablice z obu pomników trafiły do IPN.
Ostatecznie 16 marca 2018 roku w oparciu o ustawę dekomunizacyjną i decyzję Instytutu Pamięci Narodowej, który nakazał usunięcie pomnika, został on rozbity. Dzień wcześniej rozebrany został obelisk ustawiony w parku przy ulicy Tadeusza Kościuszki, upamiętniający bitwę pod Lenino oraz polsko-radzieckie braterstwo [napis na pomniku brzmiał: Bitwa pod Lenino symbolem sojuszu Ludu Polskiego z bratnim Ludem Radzieckim. Bohaterom poległym Cześć i Chwała]. Jego pozostałości zostały zabezpieczone przez służby gminne i trafiły do przechowania.
Andrzej Dobkiewicz (Fundacja IDEA)
10 LIKES
Skomentuj jako pierwszy!