W XIX wieku w Strzegomiu odbywało się wiele koncertów, przede wszystkim orkiestr wojskowych, ale przyjeżdżali na występy gościnne, także znani w Europie artyści. Niestety braki w materiałach źródłowych nie pozwoliły mi na przedstawienie wielu interesujących występów artystycznych. Dostępne gazety Striegauer Stadtblatt i Striegauer Kreisblatt zawierały tylko ogłoszenia zapowiadające koncerty. Dopiero w gazecie Striegauer Blätter z roku 1906, znalazłem wiele interesujących recenzji i opinii o odbytych w mieście koncertach, dzięki którym mogę teraz przybliżyć czytelnikom niektóre postacie i recenzje ich występów.
Dwukrotnie w Strzegomiu gościły siostry Ernestine i Elmire Boucher z Paryża. Ernestine grała na skrzypcach a jej siostra na fortepianie. Po raz pierwszy przyjechały do miasta w grudniu 1896 roku i dały koncert w hotelu Deutscher Kaiser. Siostry były wnuczkami sławnego skrzypka Alexandre Boucher’a (11 kwietnia 1778-29 grudnia 1861). Pochodziły z umuzykalnionej rodziny. Ich babka – Céleste Boucher z domu Gallyot (1775-1841) była znaną harfistką, pianistką i kompozytorką. Zatrudniona byłą między innymi na dworze króla Hiszpanii Karola IV, jako główna pianistka i harfistka oraz nauczycielka muzyki Infantki. Potem przez wiele lat koncertowała w Europie ze swoim mężem Alexandrem. Umiała grać jedną ręką na fortepianie, a drugą wtórować sobie na harfie.
Wspomniana informacja o pobycie sióstr Boucher w Strzegomiu w 1896 r. była jedyną jaką zamieszczono wówczas w prasie lokalnej. Więcej informacji znalazłem dopiero w prasie z roku 1906, gdy siostry ponownie odbywały trasę koncertową po Niemczech i zawitały do Strzegomia. Tradycyjnie w gazecie Striegauer Stadtblat ukazało się tylko krótkie ogłoszenie informujące o koncercie. Natomiast gazeta Striegauer Blätter zamieściła dużo artykułów prasowych o planowanym występie sióstr. Dzięki czemu można wiele dowiedzieć się o samych artystkach i ich koncercie w Strzegomiu.
Pierwsze ogłoszenie zapowiadające koncert ukazało się 27 stycznia 1906 roku a sam występ miał się odbyć w piątek, 2 lutego o godzinie 20, w hotelu Richtera, należącym wówczas do A. Ludwiga. W ogłoszeniu przedstawiano strzegomskim czytelnikom siostry Boucher jako znane i bardzo lubiane artystki, które rozpoczęły swoją trasę koncertową po Śląsku. Anonimowy autor artykułu przypomniał strzegomskim czytelnikom, że znane paryżanki niedawno koncertowały w Londynie przy całkowicie wypełnionej sali. Londyński Times w recenzji ich występu napisał:
(Źródło: Bibliothèque Nationale de France)
Wczoraj odbył się drugi i ostatni koncert paryżanek panien Bouchers przed elegancką, licznie zebraną publicznością, wśród której znajdowało się wiele członków rodziny królewskiej. Artystki zostały nagrodzone aplauzem i kwiatami. Program składał się z kompozycji Bacha, Beethovena, Liszta, Chopina i został bardzo dobrze dobrany oraz wykonany z artystyczną wrażliwością, jakiej można oczekiwać od artystek takiej klasy. Dystyngowane artystki pozostawiły jak najlepsze wspomnienia wśród naszej londyńskiej publiczności.
Autor notatki prasowej wspomniał na koniec, że siostry Boucher gościły na specjalne zaproszenie u królowej Rumunii Marii i generalnego intendenta Georga von Hülsen-Haeseler’a w Berlinie.
Redaktorzy z gazety, być może na zamówienie samych artystek, publikowali fragmenty recenzji z innych gazet, np. Görlitzer Zeitung chcąc podkreślić jakie sławne artystki będą wkrótce występować w Strzegomiu. Recenzja z tej gazety była entuzjastyczna. Według jej autora każdorazowe pojawienie się sióstr oznacza dla słuchacza czystą przyjemność. W czasie koncertu w Zgorzelcu skrzypaczka Ernestine Boucher wykonała m. in. utwory Heinricha Wilhelma Ernsta, Pablo Saraste, Paganiniego i wykazała się nieskazitelną czystością wykonania oraz wspaniałą techniką, nawet w najtrudniejszych partiach utworów. Również druga z sióstr, Elmire była wychwalana za świetnie rozwiniętą technikę gry na fortepianie, potężny, bogaty w modulacje dotyk oraz wielki temperament, dzięki któremu udawało się jej wydobyć z instrumentu tony o wszystkich odcieniach. Elmire poza akompaniowaniem siostrze wykonywała w czasie koncertu partie solowe. Nic więc dziwnego, że cały koncert spotkał się z entuzjastycznym przyjęciem ze strony zgromadzonej w sali publiczności, która nagrodziła artystki gorącymi brawami i wielką ilością kwiatów.
Tak reklamowano za pomocą fragmentów recenzji z prasy obcej występ sióstr Boucher w Strzegomiu chcąc zachęcić publiczność do wzięcia udziału w koncercie. A jak został ten koncert oceniony przez strzegomskich melomanów? W gazecie Striegauer Blätter z 6 lutego 1906 roku zamieszczono recenzję anonimowego czytelnika. Recenzja strzegomskiego krytyka nie była już tak entuzjastyczna jak cytowane wcześniej. Według niego program został dobrany w ten sposób, że nawet mniej wyrobieni muzycznie słuchacze mogli poczuć się dowartościowani, ale brakowało utworów o głębszej treści muzycznej, a cały koncert został podporządkowany popisom wirtuozerskim artystek, z których na plan pierwszy wysunęła się Ernestine Boucher. W sposób mistrzowski prowadziła smyczek i lekko wydobywała poszczególne dźwięki z instrumentu. Skrzypaczka wykonała koncert belgijskiego kompozytora Henri Vieuxtemps’a, następnie taniec cygański Tivadar’a Nachéz’a, kołysankę Jean-Delphin Alard’a, poloneza Ferdinanda Laub’a, Melancholie François Hubert Prume’a i „Il Papiti” Paganiniego. Druga z artystek pianistka Elmire Boucher nie zachwyciła swoim wykonaniem „Das Miserere” z opery Trubadur, ale o wiele lepiej wykonała kołysankę Griega i nokturn Fryderyka Chopina. Na zakończenie koncertu Ernestine zagrała Elegię Heinricha Wilhelma Ernsta. Zapowiadany i reklamowany często w prasie koncert nie spotkał się z dużym zainteresowaniem strzegomskiej publiczności. Sala nie została wypełniona, ale obecni słuchacze wyrazili żywe zainteresowanie wykonanymi utworami i ich interpretacją i nagrodzili artystki gromkimi brawami. Anonimowy autor recenzji życzył artystkom przy następnym koncercie większej frekwencji.
Na niską frekwencję wpływ mogły mieć wysokie ceny kart wstępu wynoszący 15, marki w przedsprzedaży i 1,75 marki w kasie w dniu koncertu. Najtańszy bilet kosztował dla uczniów kosztował 25 fenigów.
Siostry Boucher, który święciły triumfy w salach koncertowych w stolicach państw europejskich nie zachwyciły strzegomskich melomanów, ale też i nie rozczarowały. Być może tutejszym miłośnikom muzyki wystarczały koncerty orkiestr wojskowych, grających utwory bardziej znane i popularne aniżeli występ znanych, ale prezentujących trudne utwory muzyczne zrozumiałe bardziej dla największych znawców muzyki.
Jako ciekawostkę warto podać, że w 1910 roku Elmire Boucher była wykładowczynią gry na fortepianie w Bydgoskim Konserwatorium Muzycznym (Bromberger Konservatorium der Music).
Marek Żubryd
5 LIKES
Skomentuj jako pierwszy!