Willa rodu von Richthofen w Strzegomiu

Kilka lat temu otrzymałem od profesora Horsta Aschenbacha z Niemiec skany starych widokówek Strzegomia. Wśród nich znalazła się jedna, niestety bardzo złej jakości, ale za to z interesującą notatka: Striegau – Villa von Richthofen, Verlag von Hugo Vogt.

Hugo Vogt to strzegomski fotograf, który na przełomie XIX/XX wieku miał swój zakład fotograficzny  na ulicy Kościelnej (Kirchgasse Nr. 27). Czy Richthofenowie mieli w mieście willę? Tak. Potwierdzają to książki adresowe z roku 1925/26 i 1933. Według tej pierwszej Margerethe von Richthofen mieszkała przy Promenadzie pod numerem 4a. Jednak już w roku 1933 nastąpiła zmiana adresu, ponieważ powstała nowa ulica w mieście a mianowicie Holteistraße.  Na tej nowej ulicy pod numerem 2 wymieniono następujące osoby: Margarete Freifrau von Richthofen, Bauer Elise Wirtschafterin, Göhler Karl, Superintendent.

Willa znajdowała się na obecnej ulicy Parkowej i była własnością baronowej Magarethe von Richthofen a wraz z nią mieszkali w niej jej gospodynie i pracownik gospodarczy.

Na tej ulicy znajdowały się jeszcze domy w których mieszkali: w domu należącym do gminy miejskiej pod nr 1 Detto – kierownik alumnatu, Gustav Gäbel – dozorca i Margarete Tschoerner. Pod nr 4 swoją willę miał dyrektor liceum w stanie spoczynku dr Paul Bergemann, a pod nr 6 mieszkali Hermann Neumann – pracownik kolejowy, Otto Knebel – budowniczy i kowal Gustav Polte. Willa została wybudowana po roku 1914, ponieważ w książce adresowej z tego roku brak nazwiska Margarethe von Richthofen wśród mieszkańców Promenady i nie ma numeru 4a, pod jakim została zapisana w książce adresowej z roku 1925/26. Najprawdopodobniej willa została wybudowana po Wielkiej Wojnie, przed rokiem 1925.

Zdjęcie na pewno dotyczy Strzegomia, ale gdzie dokładnie znajdowała się willa Richtofena i czy jeszcze istnieje? Martin Bojanowski i Erich Bosdorf zamieścili w swojej książce Striegau. Schicksale einer schlesichen Stadt dokładne informacje o stanie zachowanych budynków jesienią 1950 roku. Według tych przekazów  na ulicy Parkowej znajdowała się jeszcze willa dyrektora liceum w stanie spoczynku dr Bergemanna, która została zniszczona, natomiast willa rodziny von Richthofen była tylko lekko uszkodzona.

Willa na zdjęciu nie przypomina tej, w której obecnie mieści się przedszkole nr 3. Prawdopodobnie była to willa dr Paula Bergemanna.

Jego tytuł naukowy był przyczyną mylenia go z lekarzem, dr Hermannem Rahmlow’em, który był właścicielem willi położonej przy Promenadzie nr 8. Willa została wybudowana w roku 1910 w dawnym ogrodzie Göllnera przy promenadzie. Zgodnie z obowiązującymi w mieście przepisami budowlanymi  nie wolno było budować domów z oknami skierowanymi na promenadę i doktor Rahmlow musiał postarać się o specjalne zezwolenie na posiedzeniu radnym miejskich w dniu  18 sierpnia 1910 roku.

Willa doktora Rahmlowa sąsiadowała bezpośrednio z promenadą  (…Villa, die unmittelbar an die Promenade grenzte), natomiast obecny budynek przedszkola nr 3 znajduje się wprawdzie blisko dawnej promenady ale przy ulicy Holtaistraße, dlatego willa ta należała do byłego dyrektora liceum, a nie lekarza dr Rahmlowa.

W taki razie gdzie znajdowała się willa baronowej Margarethe von Richthofen? Odpowiedź na to pytanie przynosi analiza zdjęcia lotniczego, na którym widoczny jest interesujący obszar z tymi dwoma willami. Na zdjęciu tym widać zarówno zarys dachu willi dyrektora Bergemanna, jak i charakterystyczny budynek willi baronowej von Richtofen. Willa ta posiadała charakterystyczny dach i wykusz, które są widoczne zarówno na zdjęciu, które otrzymałem od Horsta Aschenbacha jak i na powiększeniu zdjęcia lotniczego. Willa to prawdopodobnie dawny żłobek miejski, ale żeby mieć całkowitą pewność potrzebne są zdjęcia tego budynku, który niestety spłonął i pozostał tylko pusty plac w tym miejscu.

Marek Żubryd

Margarethe von Richthofen z domu Webern urodziła się 9 listopada 1861 roku w Gross-Strehlitz (obecnie Strzelce Opolskie), jako córka pruskiego generała porucznika Emila von Weberna (1822-1910). Wyszła za mąż za Karla Friedricha von Richthofen-Damsdorf (1842-1916) urzędnika państwowego, właściciela majątku ziemskiego i członkiem niemieckiego Reichstagu. Jego rodzicami byli prawnik i profesor berliński Karl von Richthofen (1811-1888) oraz Sophie von Lützow (1816-1855), córka pruskiego generała Leopolda von Lützow. Odziedziczył dobra w Kohlhöhe (obecnie Goczałków Górny). Karl von Richthofen-Damsdorf uczęszczał do Joachimsthalsche Gymnasium w Berlinie oraz studiował prawo i historię na uniwersytetach w Getyndze i Berlinie, gdzie studiował prawo i historię. W 1873 został asesorem sądowym. Pracował m.in. w Hanowerze, Szczecinie, Erfurcie i Gdańsku. W 1888 przejął majątki w powiecie strzegomskim i legnickim, przenosząc się na Śląsk. W latach 1870-1871 służył w 13. Pułku Huzarów podczas wojny francusko-pruskiej. Od 1898 do 1912 był posłem Niemieckiej Partii Konserwatywnej do Reichstagu z okręgu Breslau, Striegau, Schweidnitz, a od 1908 członkiem pruskiej Izby Panów w parlamencie. Zmarł 29 lutego 1916 roku w swoim pałacu w Goczałkowie Górnym. Jego żona Margarethe przeżyła go o 17 lat i zmarła w Strzegomiu 4 maja 1933 roku w wieku 71 lat. Sporo informacji o majątku rodziny von Richthofen w Goczałkowie Górnym, znaleźć można tutaj: Goczałków G. – dzieje wsi do 1945 r. A. Dobkiewicz.

13 LIKES