Nasz współpracownik Sebastian Kalinowski zaalarmował nas w sprawie ludzkich szczątków, które są wydobywane na powierzchnię, w trakcie remontu alei Niepodległości w Świdnicy.
– Podczas moich ostatnich odwiedzin w Świdnicy, poszedłem na spacer, popatrzeć na remont alei Niepodległości. Zauważyłem, że trwają właśnie prace w miejscu chodnika przy murze i to, co się rzuca w oczy, to duża ilość ludzkich kości z dawnego cmentarza. Szkoda, że nikt tego nie zbiera. Moim zdaniem to powinni jednak jakoś zbierać te szczątki i je pochować. O upamiętnieniu miejsca dawnego cmentarza już nie wspominając – pisze do nas pan Sebastian.
Sprawa szczątków przy alei Niepodległości nie jest nowa. W 1994 r. zawalił się częściowo mur oporowy skarpy dawnego wału twierdzy vis a vis dawnego tzw. Ogrodu Rentierów, dziś nie wiedząc czemu, nazywanym ogrodem różanym. Po usunięciu gruzu, który zalegał na chodniku, prace naprawcze podjęto w 1995 r. Kiedy rozpoczęto usuwanie części ziemi ze stoku skarpy oraz zaczęto wykopy pod fundament muru, wraz z ziemią zaczęto wydobywać na powierzchnię duże ilości fragmentów kości z dawnego cmentarza św. Mikołaja. Pisaliśmy o nim na początku obecnego remontu arterii tutaj: Masowy grób na Niepodległości.
– Potwierdzenie faktu splantowania terenu cmentarza znajdujemy między innymi u świdnickiego rzeźbiarza Augusta Gottfrieda Hoffmanna – autora Pamiętnika z okresu wojen śląskich. Pisał on, że gdy 8 maja 1747 roku rozpoczęto budowę nowożytnej twierdzy fryderycjańskiej, rozebrano fundamenty zniszczonego podczas wojny 30-letniej kościoła pw. Św. Mikołaja i kaplicy pw. Św. Anny, która znajdowała się niedaleko bramy Mikołajskiej, zwanej też Furtą Szkolną. W listopadzie tego roku na terenie cmentarza odkryto wiele krypt i wykopano wiele trumien oraz kości, które wrzucono do zasypywanej fosy miejskiej. Znajdowane szczątku ludzkie dowodzą, że nekropolia nie została zlikwidowana w sposób dokładny – mówi historyk Sobiesław Nowotny.
Na potwierdzenie swoich spostrzeżeń pan Sebastian Kalinowski podesłał nam kilka zdjęć, które prezentujemy poniżej. Oprócz drobnych ułamków, w wielu miejscach można dostrzec duże fragmenty kości – piszczeli, żeber i czaszek.. Trafiają się także ułamki starej ceramiki.
Fragmenty szczątków dawnych świdniczan, chociaż nie w takiej ilości, znajdowano już na początku obecnego remontu alei Niepodległości. W listopadzie 2021 roku archeolog Mirosław Pacek, sprawujący wówczas nadzór archeologiczny nad inwestycję mówił, że:
– Szczątki te są rozwleczone, na obszarze tym wielokrotnie bowiem prowadzono różnego rodzaju prace budowlane i ziemne. Nie natrafiliśmy na żaden całościowy pochówek z pełnym szkieletem. Te szczątki, które odnajdujemy, są zabezpieczane.
Od tego czasu minęło półtora roku i sądząc po ilości kości zalegających na powierzchni, jeżeli nawet to robiono, czyniono to niedokładnie. Skontaktowaliśmy się w tej sprawie z przedstawicielem wykonawcy inwestycji – firmą Hypmar z Modlęcina.
– Nie jest mi wiadomo nic o szczątkach ludzkich na terenie inwestycji. Nie otrzymałem żadnego sygnału w tej sprawie – powiedział nam kierownik robót drogowych w firmie Hypmar Dawid Ciarkowski, informując jednocześnie, że na placu budowy przy okazji kapitalnego remontu alei, prace wodociągowe wykonują także inne podmioty, co miało sugerować, że to nie Hypmar jest odpowiedzialny za poniewierające się szczątki. Tyle, że w znacznej ilości występują one nie w miejscu, gdzie swoje prace wykonywało na przykład Świdnickie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji, a w miejscu układania przyszłego chodnika, a więc na froncie robót Hypmaru. Na potwierdzenie naszych słów przesłaliśmy panu Ciarkowskiemu niektóre z otrzymanych zdjęć. Poza deklaracją zbadania tematu, nie otrzymaliśmy po tym żadnej informacji, co do ewentualnie podjętych działań.
– Szczątki zmarłych powinny być traktowane z szacunkiem i miłością wypływającą z godności każdego człowieka, z wiary i nadziei zmartwychwstania. Uprawnieni, a w przypadku ich braku – Gmina, powinni zatroszczyć się o pochówek odnalezionych szczątków z poszanowaniem państwowych przepisów. Wspólnota kościelna jest oczywiście otwarta, aby wypełnić szlachetny uczynek miłosierdzia z egzekwiami na cmentarzu – komentuje sprawę szczątków na alei Niepodległości ksiądz Przemysław Pojasek, rzecznik Świdnickiej Kurii Biskupiej.
Oczywiście nie chodzi o to, aby przetrząsać ziemię podczas inwestycji w poszukiwaniu tych kości. Ale te, które leżą na powierzchni nie muszą być rozjeżdżane kołami sprzętu budowlanego. To chyba nie stanowiłoby problemu, gdyby wykonawca duże fragmenty kości po prostu zbierał do jakiegoś pojemnika, aby potem – przy deklarowanej przez wspólnotę kościelną pomocy, zostały one powtórnie, z szacunkiem złożone w ziemi. Inwestycji to ani nie opóźni, ani jej kosztów nie powiększy…
Andrzej Dobkiewicz (Fundacja IDEA)
21 LIKES
Nie potrafię tego skomentować! To jest po prostu brak szacunku dla zmarłych i Ich historii! Jako mieszkaniec Świdnicy od ponad pół wieku, utożsamiam się z historią tego miasta! Jest mi potwornie przykro z powodu takiej znieczulicy! Ktoś w szczytnym celu odnawia miasto, a raczej jego wygląd, a nie potrafi zadbać o jego historię! Należy uczulić władzę i odpowiednie komórki, aby mieli nadzór nad takimi pracami i w odpowiedni sposób reagowali! Wielkie dzięki za nagłośnienie problemu!
Ta inwestycja ma chyba nadzór archeologiczny? Wygląda na to, że to fikcja, to przede wszystkim archeolog powinien się tym zająć. Ale czas goni, a pieniędzy z tego więcej nie będzie, więc po co się starać?
Dokładnie, a zacząć trzeba od tego, że ujawnienie ludzkich szczątków powinno być zgłoszone na prokuraturę. Zapewne tego nie zrobiono…