Świdnica z nowym zabytkiem

Świdnica wzbogaciła się o nowy zabytek. W dniu 13 maja 2022 roku Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków wydał decyzję (nr rejestru A/6222) o wpisie do rejestru zabytków nieruchomych dawnej willi rodziny von Richthofen, obecnie budynku mieszkalnego wielorodzinnego, położonego w Świdnicy przy ul. gen. Władysława Sikorskiego 19.

W komunikacie WUOZ czytamy m.in.:

Willę położoną przy ul. gen. Władysława Sikorskiego 19 wzniesiono pod koniec XIX wieku w otoczeniu ogrodu. W 1901 roku w budynku zamieszkała pruska rodzina arystokratyczna von Richthofen z dziewięcioletnim wówczas synem Manfredem, który kilka lat później dał się poznać światu jako niemiecki nieustępliwy pilot, biorący udział w walkach powietrznych w okresie I wojny światowej. Już za życia postawa lotnika obrosła w legendę. W latach 30. XX wieku w willi urządzono muzeum pamięci pilota. Zgromadzono tu pamiątki, rzeczy osobiste, krzyż i wieniec z jego mogiły. W okresie międzywojennym przeprowadzono modernizację obiektu, po II wojnie światowej willa zaczęła pełnić funkcję budynku wielorodzinnego.

Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w toku postępowania administracyjnego dotyczącego wpisu do rejestru zabytków budynku dawnej willi rodziny von Richthofen dokonał oceny, czy nieruchomość spełnia przesłanki art. 3 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. 2022, poz. 840). Organ wskazał, że budynek jako dzieło architektury pochodzące z końca XIX wieku, odzwierciedla tendencje budowlane tego okresu, jednocześnie prezentując ponadprzeciętne walory architektoniczne. Jego wartość historyczna skupia się wokół autentyczności historycznej substancji, tkanki budowlanej, czytelnej formy i funkcji. Zdaniem Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków willa, mimo przeprowadzonych na przestrzeni lat zmian, posiada przemyślaną i jednorodną formę o wyraźnej stylistyce. Oceniając wartość artystyczną willi wskazał na harmonijną kompilację formy architektonicznej, klasycyzujących akcentów plastycznych, a także umiejętne wpisanie w krajobraz, z którym tworzy on wyjątkowo malowniczą kompozycję.

Podkreślenia wymaga spostrzeżenie wyrażone w decyzji o wpisie do rejestru zabytków przedmiotowego budynku, że istotna jest również wartość naukowa obiektu, który może stanowiąc źródło badań naukowych nad architekturą willową Świdnicy. Podsumowując organ uznał, iż dawna willa rodziny von Richthofen spełnia przesłanki ustawowe definicji zabytku. Jej wartości zasługują na zachowanie a ochrona leży w interesie społecznym.

W willi, która obecnie spełnia funkcje mieszkaniowe nie zachowały się żadne ślady po bytności tu rodziny Richthofenów ani po muzeum. Kilkanaście lat temu z inicjatywy nieżyjącego już Jurka Gaszyńskiego w ogrodzie przy domu ustawiono pamiątkowy kamień. Większych, namacalnych śladów po Richthofenie nie ma zresztą w całej Świdnicy, chociaż zachowały się pozostałości jego mauzoleum, budynek szkoły do której uczęszczał przy ulicy Franciszkańskiej czy teren zniszczonego w czasach komunistycznych cmentarza garnizonowego przy ulicy Armii Krajowej, gdzie pochowani zostali jego brat i ojciec. O samym Richthofenie pisaliśmy tutaj: „Diabeł” nie „Baron” (cz. 1), „Diabeł” nie „Baron” (cz. 2), a o muzeum istniejącym w budynku przy ulicy Sikorskiego 19 tutaj: Krakowianie o Richthofenie.

Andrzej Dobkiewicz (Fundacja IDEA)

7 LIKES