Na jednym z portali aukcyjnych natrafiliśmy na ciekawą pocztówkę, przedstawiającą zespół muzyczno-wokalny Elite Concert-Orchester.
Sama tematyka pocztówki nie jest czymś szczególnym na przełomie XIX/XX wieku. Koncertujące zespoły kobiecie były w ówczesnych Niemczech ogromnie popularne, pocztówki prezentujące te zespoły były drukowane w tysiącach i bardzo duża ich ilość zachowała się do dnia dzisiejszego. Kobiece orkiestry ewaluowały przez cały niemal XIX wiek. Tzw. orkiestry salonowe powstały około 1880 roku, gdyż w kawiarniach i salach tanecznych wymagano mniejszych składów niż w salach koncertowych. Do zespołów przyjmowano zazwyczaj 14-letnie dziewczynki, które aby stać się ich pełnoprawnymi członkiniami musiały kilka lat terminować. Oczywiście determinantem były tu wszelkiego rodzaju uzdolnienia wokalne i gry na instrumentach.
Termin kapela (orkiestra) kobieca ugruntował się w drugiej połowie XIX wieku. Wbrew nazwie, nie składał się wyłącznie z kobiet, często byli w nich także mężczyźni, którzy często pełnili funkcje managerów (opiekunów) zespołu lub ich dyrygentów. Kobiecie orkiestry cieszyły się niemal do lat 20. XX wieku niesłabnącą popularnością. Szczyt ich rozwoju przypadał na przełom XIX/XX wieku. Dość powiedzieć, że ich liczba w Niemczech w okresie od 1894 do 1914 roku wzrosła z 43 do prawie 300!
W tym czasie więcej było muzykujących kobiet niż mężczyzn, szczególnie grających w kilkuosobowych orkiestrach i zespołach muzyczno-wokalnych. Oczywiście w czasach, kiedy kobieta miała być przede wszystkim skromną żoną i matką, na taką emancypację nie wszyscy patrzyli chętnie. Stąd wynikały różnego rodzaju szykany i utrudnienia w prowadzeniu takiej działalności. Zależało to w dużej mierze od prawa lokalnego.
Na przykład w Hamburgu członkinie zespołu musiały przedstawiać zaświadczenie policji moralnej, aby udowodnić, że… nie są prostytutkami! Oskarżenia o niemoralność pojawiały się tak często, że niektóre miasta wprowadzały zakaz ich występów w klubach i établissementach, czyli przedsiębiorstwach gastronomiczno-rozrywkowych, jakie wówczas masowo funkcjonowały w Niemczech (można było w nich nie tylko zjeść czy napić się, ale także potańczyć, czy zagrać w wiele gier (kręgle, karty, belltafel). Oczywiście zarobki kobiet były o wiele niższe niż mężczyzn, chociaż praca była tak samo wyczerpująca. Dwutygodniowa trasa koncertowała wymagała przygotowanie około 100-150 utworów. Jak już wspomniano kres kobiecym zespołom muzycznym położyła I wojna światowa, a właściwie kryzys lat 20. XX wieku. Masowe pojawienie się filmów dźwiękowych i wspomniany kryzys sprawił, że rynek pracy muzyków skurczył się bardzo mocno, a pierwszą ofiarą tych przemian stały się kobiety z zespołów muzycznych.
Przedstawiony na pocztówce zespół Elite Concert-Orchester, był jedną z wielu kapel, założonych przez członków niezwykle umuzykalnionej rodziny Sturm. Jest to uwidocznione na pocztówce na której jako dyrektor zespołu wymieniona jest prawdopodobnie J [osephine] Sturm. Nas jednak nie sam zespół interesuje, a fakt mówiący o tym, że pocztówka została wydana z okazji występów Elite Concert-Orchester (Elitarnej Orkiesty Koncertowej) w Dreźnie, w lokalu nazywającym się Piwnica Świdnicka (niem. Schweidnitzer Keller). Oczywiście nazwa nawiązuje niewątpliwie do popularnych w średniowieczu Piwnic Świdnickich, gdzie serwowano jedne z najlepszych piw europejskich, wytwarzanych w Świdnicy. Na przełomie wieku lokal Schweidnitzer Keller w Dreźnie mieścił się w okolicach obecnej ulicy Galeriestrasse 4. Niestety, nie udało nam się odnaleźć zdjęcia tego budynku sprzed wojny. Nie ma także już samego budynku. Prawdopodobnie został zniszczony wraz z większą częścią miasta podczas nalotów dywanowych, przeprowadzonych przez lotnictwo alianckie 13-14 lutego 1945 roku. Ruiny zabudowy kwartału gdzie mieściła się Piwnica Świdnicka w Dreźnie zostały rozebrane już po wojnie, po czym powstała w tym miejscu nowoczesna zabudowa. Dziś prezentowana kartka przypomina nam o jej istnieniu, i występach w niej kobiecych orkiestr.
Andrzej Dobkiewicz (Fundacja IDEA)
6 LIKES
Skomentuj jako pierwszy!