Inicjatywa Świdnickiego Portalu Historycznego w sprawie zabezpieczenia i wyeksponowania dwóch zabytkowych rzeźb głów, tzw. maszkaronów, jakie kiedyś zdobiły ratusz, a dziś wmurowane są w kwietniki przy domu działkowca POD „Aronia” przy ulicy Westerplatte – mówiąc kolokwialnie – „nabiera rumieńców”.
O tym, jak doszło z naszej inicjatywy do jej zabezpieczenia pisaliśmy obszernie już kilkakrotnie (czytaj tutaj: Kryptonim akcji: „maszkarony”, Akcja „maszkarony”: jest postęp!, „Tak” konserwatora dla maszkaronów!
Nie wiadomo dokładnie z jakiego okresu pochodzą i podczas której odbudowy wieży, zostały wykonane i zamontowane. Swoją teorię na ten temat ma historyk Sobiesław Nowotny:
– Głowy te stanowią ciekawą zagadkę. Wiadomo, że tego typu ozdoby były często używane, czy przedstawiają jednak konkretne osoby, czy też są dowolnym dziełem rzeźbiarza, nie przypisanym do żadnej z postaci historycznych – trudno dziś stwierdzić. Osobiście jedna z głów przypomina mi wizerunek cesarza Leopolda I Habsburga z charakterystyczną dla przedstawicieli tej dynastii wydatną dolną wargą, co kładłoby czas wykonania rzeźb na XVII wiek, to jednak tylko moja dość dowolna interpretacja, a same rzeźby mogą być znacznie wcześniejsze. Jeżeli chodzi o wartość artystyczną przedstawień, wydaje mi się, że są one słabo wypracowane pod względem szczegółów i formy, co może sugerować, że miały być zamontowane na pewnej wysokości i nie było potrzebne ich szczegółowe dopracowanie artystyczne ze względu na ułomność ludzkiego oka, które i tak szczegółów personifikujących na przykład daną rzeźbę, na pewnej wysokości nie potrafiłoby dostrzec. W wypadku obu rzeźb mamy do czynienia z pomnikami kultury materialnej, których funkcji i przesłania ideowego nie możemy z całą pewnością ustalić – mówi Sobiesław Nowotny.
Niewykluczone, że obie rzeźby mogą pochodzić z czasów wcześniejszych, nawet z II połowy XV wieku. Jedna, podobna rzeźba datowana na ten okres, znajduje się w Muzeum Dawnego Kupiectwa.
Na początku września br. Miasto Świdnica ogłosiło przetarg na I etap prac związanych z zabezpieczeniem rzeźb i ich wyeksponowaniem przy odbudowanej wieży ratuszowej.
W zapytaniu ofertowym, opublikowanym na stronie internetowej BIP Urzędu Miejskiego w Świdnicy czytamy m.in.:
„KONSERWACJA ŚREDNIOWIECZNYCH, KAMIENNYCH MASZKARONÓW Z DAWNEJ WIEŻY RATUSZOWEJ W ŚWIDNICY”
Opis maszkaronów
W 1967 r. runęła średniowieczna wieża ratuszowa. Gruzy wywieziono na teren nieużytków sąsiadujących z pracowniczymi ogródkami działkowymi przy ul. Westerplatte 110, obecnie ROD „ARONIA”. Prawdopodobnie około 1967-1968 r. działkowicze wydobyli z gruzowiska dwa kamienne maszkarony, które pierwotnie zamontowane były w ścianach zewnętrznych wieży. Wbudowali je w czoła dwóch betonowych kwietników przy wejściu do domu działkowca, na terenie ogródków. Osadzone zostały w szalunku i zalane betonem, w taki sposób, że nie można ustalić ich pełnego, rzeczywistego kształtu. Rzeźby przedstawiają dwie różne głowy męskie, być może portrety budowniczych wieży. Ich wymiary to: maszkaron I – ok. 43 x 54 x 70 cm; maszkaron II – ok. 46 x 60 x 77 cm.
W bieżącym roku Miasto przejęło maszkarony na własność, na podstawie umowy darowizny i jest jedynym dysponentem zabytków. Maszkarony nie są obecnie wpisane do rejestru zabytków ale pozostają pod nadzorem Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (Delegatura w Wałbrzychu).
Opis zadania
Zadanie będące przedmiotem postępowania obejmuje wykucie maszkaronów z kwietników, przeprowadzenie ich pełnej konserwacji i ekspozycję w przestrzeni publicznej. Wstępnym zamiarem Zamawiającego jest ekspozycja na dziedzińcu „muzealnym” w bloku śródrynkowym, na tle odbudowanej wieży ratuszowej, po obu stronach zachowanego reliktu kamiennej bramy przejścia pod wieżą. Ostateczna decyzja o formie ekspozycji podjęta będzie po wykuciu maszkaronów z kwietników.
W związku z brakiem możliwości oceny rzeczywistego kształtu rzeźb, a co za tym idzie formy ich ekspozycji, zadanie realizowane będzie w II etapach, z których etap I jest przedmiotem zapytania i zamówienia:
Etap I będzie obejmował:
1. Demontaż z kwietników na terenie ROD „ARONIA” nr 5 przy ul. Westerplatte 110.
2. Uzupełnienie murków kwietników po demontażu w sposób uzgodniony z zarządem ROD „ARONIA”.
3. Transport do pracowni.
4. Konserwacja do ekspozycji na zewnątrz wg programu konserwacji, który Wykonawca uzgodni z Dolnośląskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków (Delegatura w Wałbrzychu), po demontażu rzeźb a przed przystąpieniem do realizacji prac konserwatorskich, przy czym program powinien uwzględniać następujące działania określone w zaleceniach DWKZ: rozpoznanie stanu zachowania i zanieczyszczeń, wstępne oczyszczenie kamienia, zaleca się wykonanie badań petrograficznych, które pomogą dokładnie określić rodzaj użytego kamienia, wzmocnienie osłabionej lokalnie struktury kamienia preparatami krzemoorganicznymi, dezynfekcja i zatrucie mikroflory wraz z usunięciem zabrudzeń, injekcja spękań, uzupełnienie ubytków zaprawami mineralnymi, dobranymi właściwie pod względem faktury i kolorystyki.
5. Opracowanie dokumentacji konserwatorskiej w 3 egz.
6. Przechowanie w pracowni albo w miejscu wskazanym przez Zamawiającego do czasu montażu w miejscu docelowym.
W etapie II przewidziano opracowanie plastycznego projektu ekspozycji (uzgodnionego z Zamawiającym i wojewódzkim konserwatorem zabytków), wykonanie „ekspozytorów” z kamienia lub metalu oraz montaż maszkaronów na ekspozycji. Rozstrzygnięcie przetargu nastąpi 19 września br., a zakończenie I etapu plac zaplanowano do około 1 grudnia br.
Andrzej Dobkiewicz (Fundacja IDEA)
9 LIKES
Skomentuj jako pierwszy!