Pomnik Bismarcka koło Bukowa

W wielu miejscach powiatu świdnickiego można natrafić na zapomniane pozostałości dawnych pomników i tablic pamiątkowych, które dziś tworzą swoistego rodzaju okruchy historii.

Do roku 1932 dzisiejszy Buków (gmina Żarów, powiat świdnicki) leżał w granicach Kreis Striegau, czyli powiatu strzegomskiego, potem aż do 1945 roku podlegał administracji Kreis Neumarkt (Środa Śląska). Już w XIX wieku powstał w miejscowości „Związek Wojenny” tzw. Kriegsverein, skupiający weteranów wojen pruskich z Danią, Austrią i Francją, którzy zamieszkiwali Buków, Bogdanów i kilka innych pobliskich miejscowości. Na przełomie XIX i XX wieku Związek zmienił nazwę na Landwehr Kameraden Verein. Dziełem członków bukowskiego związku wojennego, był pomnik Kanclerza Niemiec i autora ich zjednoczenia po wygranej wojnie z Francją w latach 1870-1871 – Otto von Bismarcka, tzw. Bismarck Denkmal. Ustawiony został na skraju lasu przy drodze łączącej Buków z Bogdanowem (obecnie w pow. średzkim tuż przy granicy z pow. świdnickim).

Pomnik przetrwał o dziwo do dnia dzisiejszego w pierwotnej postaci. Ma formę głazu wykonanego z piaskowca i ustawionego na ceglanym podeście o wymiarach 134,5×74,5 cm. Na głazie wyryty jest czytelny napis Bismarck oraz dwie skrzyżowane gałązki dębowe, pomiędzy którymi umieszczony był pierwotnie medalion z podobizną Otto von Bismarcka, wykonany zapewne w brązie lub mosiądzu. Odlew ten wyrwano po II wojnie światowej, czego dowodem jest pozostałość czterech otworów mocujących. Nic w tym zresztą dziwnego, gdyż pierwszy kanclerz zjednoczonego Cesarstwa Niemieckiego, potem premier i minister spraw zagranicznych, był niezwykle wrogo nastawiony do Polaków, o czym świadczą słowa: (…) Bijcie Polaków, ażeby aż o życiu zwątpili. Mam wielką litość dla ich położenia, ale jeżeli chcemy istnieć, to nie pozostaje nam nic innego, jak ich wytępić… w liście do swojej siostry w dniu 26 lutego 1861 roku. Nienawiść do Bismarcka była przyczyną niszczenia wszelkich śladów jego dawnego kultu na tzw. Ziemiach Odzyskanych, a więc pomników, tablic czy też konstrukcji wieżowych. Przetrwały tylko nieliczne najczęściej w formie tzw. Bismarcksteinu, czyli kamienia/głazu Bismarcka. Pośród nich jest ten, który do dziś stoi przy drodze Buków-Bogdanów.

Bogdan Mucha (Żarowska Izba Historyczna)

11 LIKES