W zbiorach Śląskiej Biblioteki Cyfrowej natrafiliśmy na ciekawe opracowanie. Jest to rękopis, a właściwe maszynopis pracy dyplomowej studenta pedagogiki ze Świdnicy – bliżej nieznanego – Hermanna Politza.
Praca związana była z pierwszym egzaminem na stanowisko nauczyciela szkół powszechnych w Prusach, a dotyczy historii rodzinnego miasta tj. Świdnicy oraz aspektów związanych z historią regionalną w nauczaniu szkolnym. Tytuł pracy brzmiał „Jak mam zamiar ocenić historycznie znaczące czasy w moim rodzinnym mieście Schweidnitz na lekcjach w szkole podstawowej” (niem. „Wie ich geschichtlich bedeutsame Zeiten meiner Vaterstadt Schweidnitz im Volksschulunterricht auszuwerten gedenke”). Napisana została w Bytomiu w 1937 r. Praca zawiera szkic dziejów miasta oraz tematykę związaną z aspektami pedagogicznymi w nauczaniu historii lokalnej. Opatrzona jest znanymi rycinami, planami i zdjęciami, skopiowanymi z książki Heinricha Schuberta „Szkice z historii miasta Świdnicy”. Autorskimi ilustracjami w tej części pracy są jedynie trzy planiki, wykonane przez autora, które publikujemy poniżej jako swojego rodzaju ciekawostkę.
Plan Świdnicy ok. 1300 r. autorstwa Hermanna PolitzaPlan twierdzy świdnickiej w XVIII wieku autorstwa Hermanna PolitzaPlan rozmieszczenia twierdz na Śląsku w czasach Fryderyka II Wielkiego , autorstwa Hermanna Politza
Znacznie ciekawszy pod względem zawartości ikonograficznej jest osobno sporządzony i oprawiony aneks, będący zdjęciową częścią ilustracyjną pracy dyplomowej. Znajduje się w niej kilka kartek pocztowych ukazujących panoramę miasta (kartki te są dość powszechnie spotykane do dzisiaj). Rarytasem jest natomiast kilkanaście zdjęć z kilkoma unikalnymi i nieznanymi ujęciami z terenu miasta i powiatu świdnickiego. Swoją tematyką nawiązują one do pamiątek i reliktów związanych z panowaniem Fryderyka II Wielkiego – króla pruskiego, który w wyniku trzech wojen śląskich w połowie XVIII wieku, oderwał tą dzielnicę od Austrii i przyłączył do Prus. Poniżej prezentujemy te zdjęcia w kolejności zamieszczenia ich w tym mini albumie.
Portal wejściowy do dawnego pałacu opatów krzeszowskich przy obecnej ulicy Franciszkańskiej w Świdnicy. W zworniku portalu widoczny jest napis „Finanz Amt” – Urząd Finansowy – tą bowiem rolę pełnił budynek w latach 30. XX wieku. Wcześniej (do 1918 r.) mieścił się tu między innymi arsenał.Portal wejściowy kamienicy Rynek 25 w Świdnicy, zwanej Pałacem Hochbergów. W tej właśnie kamienicy zamieszkał podczas swojego drugiego pobytu w Świdnicy (23-25 luty 1741 roku) król pruski Fryderyk II Wielki.Rewelacyjne pod względem treści zdjęcie, ukazujące wejście do dawnego, pruskiego magazynu wojskowego, jaki znajdował się w Świdnicy przy ulicy Długiej. Potężny budynek został rozebrany w 1977 r., odsłaniając monumentalną bryłę świdnickiej katedry. Zwracają uwagę szczegóły wejścia (od strony katedry) oraz zachowany stary bruk i kanał odwadniający.Pozostałości umocnień dawnej Fleszy Nowomłyńskiej, XVIII-wiecznego elementu twierdzy świdnickiej pomiędzy obecną ulicą Śląską i Aleją Brzozową. Pozostałości tych umocnień tworzą największy, zachowany kompleks obwarowań dawnej twierdzy świdnickiej. Niestety, obecnie zaniedbanej i nigdy nie zrewaloryzowanej. Następne zdjęcia są o tyle cenne, że pokazują umocnienia Fleszy Nowomłyńskiej, zanim zarosły one drzewami oraz krzewami.Umocnienia Fleszy NowomłyńskiejUmocnienia Fleszy NowomłyńskiejUmocnienia Fleszy NowomłyńskiejUmocnienia Fleszy NowomłyńskiejUmocnienia Fleszy NowomłyńskiejUmocnienia Fleszy NowomłyńskiejTzw. „Moltkegrund” czyli „Wąwóz Moltkego”. Pozostałość tzw. Fleszy Jawornickiej – elementu systemu obronnego XVIII-wiecznej twierdzy świdnickiej. Po likwidacji umocnień w I i II poł. XIX wieku, powstały tu aleje spacerowe z ustawionymi pomnikami i tablicami pamiątkowymi, m.in króla Fryderyka II, feldmarszałka von Moltke czy poety Johanna Christiana Günthera. Wszystkie zostały zniszczone po 1945 r., chociaż do dziś zachowała się część ich postumentów.Pomnik upamiętniający umocniony obóz pruski wojsk Fryderyka II Wielkiego pod Bolesławicami, gdzie król stacjonował w sierpniu i wrześniu 1761 r. W 1906 r. na wzgórzu Pffafenberg pomiędzy Starym i Nowym Jaworowem, w obecności cesarza Niemiec Wilhelma II, odsłonięto obelisk upamiętniający pobyt Fryderyka II w obozie pod Bolesławicami. Po zakończeniu II wojny światowej pomnik zdemontowano i przeniesiono na cmentarz żołnierzy armii radzieckiej przy ul. Waleriana Łukasińskiego w Świdnicy, gdzie stoi do chwili obecnej (o obozie czytaj tutaj: Bolesławice 1761 rok)Jedna z tablic z planem umocnionego obozu Fryderyka II Wielkiego pod Bolesławicami i jego opisem, jaka znajdowała się na cokole opisywanego wyżej pomnika. Tablice zostały zniszczone po 1945 r. Monument poświęcony królowi Prus Fryderykowi II Hohenzollernowi, z okresu jego walk z Austriakami w 1761 r. pod Bolesławicami. Fundatorem pomnika był hrabia Rzeszy Wilhelm Burghaus, a wystawiono go w 1771 r. w miejscu, gdzie stał namiot króla. Pół wieku później w pobliżu zaczęła się rozwijać nowa osada – dzisiejsza Jaworzyna Śląska czyli niemieckie Königszelt (Królewski Namiot). Na zdjęciu widoczne jest wtórne miejsce ustawienia pomnika (z lat 30. XX wieku) przy obecnej ulicy 1 Maja. Istniejące w niemal niezmienionym stanie do chwili obecnej zabudowania w Bolesławicach (nr 1-2), w których w 1761 r. znajdowała się główna kwatera króla pruski Fryderyka II WielkiegoZachowane do dziś trzy krzyże pojednania z XIV/XV wieku, znajdujące się w Bolesławicach w pobliżu posesji nr 63.Zdjęcie grobowca komendanta twierdzy świdnickiej w latach 1762-1764 pruskiego generała-majora Karla Gottfrieda von Knoblocha. Zdjęcie pokazuje pierwotne usytuowanie grobu, ozdobionego piękną płytą. Znajdował się w parku przy obecnej ulicy Generała Władysława Sikorskiego, w pobliżu dawnego „Moltkegrund”. W 1977 r. podczas budowy amfiteatru grobowiec (bez ekshumacji szczątków generała) został rozebrany. Grób zlikwidowano, natomiast pięknie zdobiona płyta do dziś poniewiera się w różnych miejscach Świdnicy i nie jest udostępniona do obejrzenia.Kamienna głowa króla Fryderyka II Wielkiego. Monument znajdował się na terenie dawnej Fleszy Jawornickiej. Pomnik został zniszczony po 1945 r. Do dziś zachował się jedynie kamienny postument.Pomnik Fryderyka II Wielkiego na świdnickim Rynku, odsłonięty w 1908 r. Jego autorem był Johann Josef Uphues. W lecie 1945 r. brązowa figura króla została zwalona i pocięta na złom. Pozbawiony zdobień i napisów cokół przetrwał do lat 70. XX wieku i został użyty, jako postument pod jedną z fontann w parku Centralnym. Obecnie cokół stoi na terenie dawnego Ogrodu Różanego w tymże parku.
Niestety, nie udało nam się ustalić, czy Hermann Politz ukończył studia i został nauczycielem oraz jakie były jego dalsze losy. Póki co cieszymy się, że pozostała po nim jego praca, wzbogacająca ikonografię Świdnicy i powiatu świdnickiego.
Kto ma w tym biznes żeby ustawicznie i coraz bardziej natarczywie przywoływać tutaj, w Świdnicy i na Dolnym Sląsku..
niemiecką przeszłość !???
Kto finansuje świdnicki portal historyczny ?
Andrzej DobkiewiczPost author | 22 lipca 2020
Nikt nie ma w tym biznesu i nikt nie finansuje portalu (sic!) – to raz. Jakby Pan nie wiedział, na dzieje Świdnicy, jego kulturę i rozwój na wielu płaszczyznach wpływ mieli mieszkający tu Polacy, Czesi, Austriacy, Niemcy (ok. 270 lat) oraz wiele innych narodowości – to dwa. Uważa Pan, że powinniśmy zajmować się historią do 1392 r. a potem dopiero po 1945? – to trzy. Życzymy miłej lektury naszego portalu 🙂
Redaktor Naczelny
Andrzej Dobkiewicz
Nasza strona korzysta z plików cookies by świadczyć usługi na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich używanie.OK
Kto ma w tym biznes żeby ustawicznie i coraz bardziej natarczywie przywoływać tutaj, w Świdnicy i na Dolnym Sląsku..
niemiecką przeszłość !???
Kto finansuje świdnicki portal historyczny ?
Nikt nie ma w tym biznesu i nikt nie finansuje portalu (sic!) – to raz. Jakby Pan nie wiedział, na dzieje Świdnicy, jego kulturę i rozwój na wielu płaszczyznach wpływ mieli mieszkający tu Polacy, Czesi, Austriacy, Niemcy (ok. 270 lat) oraz wiele innych narodowości – to dwa. Uważa Pan, że powinniśmy zajmować się historią do 1392 r. a potem dopiero po 1945? – to trzy. Życzymy miłej lektury naszego portalu 🙂
Redaktor Naczelny
Andrzej Dobkiewicz