Press "Enter" to skip to content

Różana 7 (cz. 4): Gospoda Pod Palmą

Spread the love

Na rogu ulic Trybunalskiej i Różanej w Świdnicy znajduje się niepozorna kamienica, nie wyróżniająca się niczym szczególnym, z wyjątkiem ciekawej – jak zwykle w wypadku starych, świdnickich domów – historii, która do tej pory nie była opracowana. Poprzednie dwie części artykułu można przeczytać tutaj: Różana 7 (cz. 1): Trochę topografii, Różana 7 (cz. 2): Piwni potentaci, Różana 7 (cz. 3): Ach, ten Eichhorn…

Elewacja domu od strony ulicy Różanej, już po połączeniu budynku frontowego z zatylnim pod koniec XIX wieku

Na początku XIX wieku dom przy obecnej Różanej 7 był własnością Gottlieba Rahmfelda, o którym wiemy, że był woźnicą i świadczył usługi transportowe i przewozowe. Być może sądowne ustalenie wartość parceli i domu na kwotę 2.800 talarów w 1820 roku związane jest z nabyciem przez niego posiadłości. Rahmfeld musiał umrzeć przed 29 maja 1831 roku, kiedy to jedyną spadkobierczynią została wdowa po nim Frederike Rahmfeld z domu Helge, która przejęła cały majątek na podstawie testamentu.

Ważną datą w historii tego domu jest data 21 sierpnia 1832 roku, po raz pierwszy, bowiem mamy informację o gospodzie, która funkcjonowała w tym domu. W tym dniu  Frederike Rahmfeld przepisała dzierżawę gospody na Johanna Gottlieba Libicha. Niestety, w źródłach nie udało się ustalić, od kiedy gospoda tak naprawdę istniała. Niewykluczone, że wyszynk w tym miejscu mógł sięgać nawet średniowiecza. Pamiętać, bowiem należy, że producenci piwa – a przypomnijmy, że dom przy Różanej 7 posiadał przywilej produkcji aż 10 jego warów, oprócz hurtowego sprzedawania piwa, prowadzili w swoich domach także wyszynk, czyli sprzedaż dla indywidualnego odbiorcy. Czy ewentualna gospoda w tym miejscu sięgała średniowiecza, czy też powstała w późniejszych wiekach, przy obecnym stanie wiedzy nie jest możliwe rozstrzygnięcie tej kwestii.

Litera „G”, która w ostatnich latach „wyszła” spod warstw farby i tynku – początek nazwy gospody Gasthof zum Palmbaum, jaka kiedyś była wymalowana na frocie budynku od strony obecnej ulicy Trybunalskiej

Faktem pozostaje, że gospoda Pod Palmą – bo tak się nazywała (niem. zum Palmbaum) musiała przynosić spore zyski, skoro Libicha stać było na to, aby 16 września 1847 roku zakupić parcelę wraz zabudowaniami za kwotę 3.600 talarów. Z własności Libich cieszył się zaledwie rok. Po jego śmierci, dom przejęła na zasadzie dziedziczenia wdowa po nim – Johanne Christiane Libich z domu Beacher. Miało to miejsce 14 października 1848 roku. Wdowa chyba nie była zainteresowana dalszym prowadzeniem gospody, bowiem po niecałych dwóch latach spieniężyła cały majątek. 2 marca 1850 roku za kwotę 3.650 talarów parcelę z domem zakupił handlarz ubraniami Carl Paul. Zapewne utrzymana została ciągłość funkcjonowania gospody, bowiem kolejnym nabywcą domu okazał się Gottlieb Lebrecht, który z zawodu był oberżystą. Transakcję na kwotę 2.825 talarów sfinalizował 19 czerwca 1858 roku.

Z czasów Lebrechta posiadamy opis zabudowań znajdujących się na parceli. Wynika z niego, że domy nadal nie tworzyły jednej całości wzdłuż ulicy Różanej tak, jak ma to miejsce obecnie. W 1865 roku na parceli znajdowały się, bowiem:

A – dom mieszkalny, murowany, 4-kondygnacyjny, z bocznym skrzydłem (od strony ulicy Różanej), w którym znajdowały się: 1 izba gospody, 7 izb, 2 pokoje, 1 magazyn, 1 piwnica, 1 kuchnia, 1 stajnia dla 4 koni i 5 izb na poddaszu;

B – budynek boczny po lewej stronie niewielkiego dziedzińca (a więc osobny dom zatylni wzdłuż ulicy Różanej), murowany, 2-kondygnacyjny, mieszczący: 1 pokój, 1 izbę, 1 pomieszczenie na poddaszu i wozownię;

Całość była ubezpieczona w Towarzystwie Przeciwogniowym Colonia na kwotę 4.000 talarów.

Wspomniany oberżysta Gottlieb Lebrecht zmarł około 1865/1866 roku. W dniu 29 sierpnia 1866 roku majątek odziedziczyła, bowiem wdowa po nim – Pauline Lebrecht z domu Weise. Pół roku później sprzedała parcelę i dom z gospodą ekonomowi z Mysłakowa Robertowi Gichmannowi za kwotę 5.200 talarów (25 stycznia 1867 roku). Gichmann nie wiązał z zakupem żadnych większych planów i zapewne dokonał tej transakcji wyłącznie dla zysku. Już 4 grudnia 1867 roku sprzedał parcelę z zabudowaniami mistrzowi bednarskiemu Carlowi Menzlowi z miejscowości Koitz (obecnie Kawice k. Legnicy) za kwotę 6.000 talarów. Gichmann na transakcji zarobił więc pokaźną kwotę 800 talarów. W księdze gruntowej przy zapisie informującym o tej transakcji figuruje nie do końca jasny zapis, że 400 talarów z kwoty 6.000 tysięcy talarów zostało przeznaczone „na wyposażenie”. Raczej jest wątpliwe, aby Menzel chciał na parceli zajmować się bednarstwem, czy chodzić więc może o wyposażenie gospody? W takim razie bardziej prawdopodobne jest, że owe 400 talarów było raczej wartością istniejącego wyposażenia gospody, a nie kwotą przeznaczoną na jej wyposażenie.

Fragment ulicy Trybunalskiej na pocztówce z 1910 roku. Z lewej strony widoczny fragment opisywanego domu, jeszcze z gospodą i napisem na elewacji Gasthof zum Palmbaum

4 stycznia 1874 roku na scenę wchodzi ostatni właściciel gospody Pod Palmą – Hugo Fischer ze Świdnicy, z zawodu oberżysta i piwowar. Właścicielem parceli i zabudowań był aż 45 lat do 1919 roku. To on także dokonał ostatecznego zamknięcia gospody. Według przedwojennego historyka Johannesa Theo Manna, gospoda funkcjonowała do 1911 roku i potem nigdy już jej działalność nie została wznowiona. Potwierdzają to księgi adresowe Świdnicy z końca XIX i początku XX wieku. Hugo Fischer, jako właściciel gospody wymieniany jest w 1884 roku (przy Croischstrasse 18) oraz w 1901 roku (przy Rosenstrasse 9 – nastąpiła zmiana przypisania budynku do ulicy). W 1905 i 1910 roku, jako właścicielka gospody figuruje natomiast Emilie Fischer, prawdopodobnie wdowa po Hugo Fischerze (pod adresami Rosenstrasse 9 i 7). W kolejnej zachowanej księdze adresowej z 1914 roku, nie ma już wzmianki o właścicielce gospody, a jedynie o właścicielce domu pod adresem Różana 9 – Eva Fischer, niewątpliwie spokrewniona lub skoligacona z Hugo Fischerem.

Wspomniana zmiana adresu budynku z Trybunalskiej 18 nad Różaną 9 nastąpiła pomiędzy 1884 rokiem (pod takim adresem figuruje gospoda w księdze adresowej) a 1895 rokiem, z którego pochodzi mapa z zaznaczonym już adresem posesji i domu – Różana 9. Być może zmiana ta związana była z przebudową domu i połączeniem kamienicy z domem zatylnim i wejściem do niego od strony ulicy Różanej, a nie Trybunalskiej. Jeżeli tak, to za inicjatora tej przebudowy trzeba uznać by Hugo Fischera.

W rękach rodziny Fischer parcela i dom pozostawały do 1919 roku. W dniu 29 września nabyli je August Anis i jego żona Amalie Anis z domu Kalmus, oboje ze Świdnicy z równymi prawami, po połowie. Kim byli nowi nabywcy?

Cdn.

Andrzej Dobkiewicz & Sobiesław Nowotny

13 LIKES

Skomentuj jako pierwszy!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Mission News Theme by Compete Themes.