Nakładem wydawnictwa Avalon z Krakowa ukazała się pierwsza w języku polskim biografia księcia świdnicko-jaworskiego Bolka II Małego – Bolko II Mały (ok.1309-1368). Książę świdnicko-jaworski i margrabia łużycki.
W zasadzie z wyjątkiem pracy doktorskiej Ericha Gosposa – i to w języku niemieckim, traktującej o polityce Bolka II – Die Politik Bolkos II. von Schweidnitz-Jauer (1326-1368), która ukazała się ponad 110 lat temu (wyd. Halle 1910 r.) w zasadzie trudno mówić o jakiejkolwiek w miarę pełnej biografii tego władcy. Tej koszmarnej luki w historiografii, a dotyczącej jakby nie było jednego z najwybitniejszych książąt śląskich, w którym upatrywano ostatniego obrońcy polskości Śląska (szczególnie w historiografii z okresu PRL), nie były w stanie wypełnić pojedyncze opracowania tematów o wąskim zakresie.
„Bolko II Mały (ok. 1309/1312-1368) bez wątpienia należy do najwybitniejszych Piastów panujących na Śląsku w XIV wieku. Odegrał ważną rolę w dziejach Europy Środkowej, był uzdolnionym politykiem oraz dyplomatą. W 1326 r. objął niewielkie księstwo świdnickie, ale dzięki swym umiejętnościom politycznym, umierając w 1368 r. pozostawił potężne władztwo świdnicko-jaworskie, wraz z margrabstwem Łużyc, połową księstw brzeskiego, oławskiego, głogowskiego i ścinawskiego oraz szeregiem pomniejszych terytoriów. Niniejsza praca jest pierwszą od ponad 110 lat monografią poświęconą księciu świdnicko-jaworskiemu. Autor, na podstawie rozległej kwerendy źródłowej opracował działalność polityczną księcia Bolka II Małego, oraz jego działania na terenie swego władztwa. Ponadto zwrócił uwagę na jego relacje z sąsiednimi monarchami, z klasztorami położonymi w jego ziemiach. W ten sposób próbując usystematyzować i uzupełnić dotychczasową wiedzę dotyczącą tego znakomitego Piasta świdnicko-jaworskiego” – czytamy w notce przygotowanej przez wydawnictwo Avalon.
Bolko II był postacią, której zasługi były szczególnie uwypuklane w okresie PRL. Odbywało się to kosztem jego dziada i założyciela linii Piastów świdnicko-jaworskich – księcia Bolka I Surowego. To, że dzisiaj zajmuje on poczesne miejsce w historiografii polskiej, wynika poniekąd z kilkudziesięcioletniej tradycji w czasach PRL kreowania na obrońcę polskości jego wnuka Bolka II Małego. Tymczasem obaj władcy byli przede wszystkim książętami śląskimi. Oczywiście, świadomymi swojego pochodzenia z rodu Piastów, ale nie jakby nam się wydawało – polskimi książętami a śląskimi. Pech Bolka I Surowego w powojennej historiografii polegał na tym, że w zestawieniu z Bolkiem II Małym – „obrońcą polskości”, zawsze był uważany za tego bardziej zniemczonego władcę. Jednocześnie bardziej uwypuklane były sukcesy w polityce i dyplomacji oraz znaczenie Bolka II Małego, niż jego dziada Bolka I Surowego.
Nie zmienia to jednak w żaden sposób faktu, że wśród postaci władców z serii wydawanej przez wydawnictwo Avalon, brak biografii jednego z najwybitniejszych książąt śląskich był boleśnie widoczny. Bo na pierwszą biografię tego władcy w języku polskim czekaliśmy od… od zawsze!
Tym bardziej z wielkim uznaniem należy się odnieść do faktu, że wydawnictwo Avalon podjęło się wydania jego biografii. To, że mogła się jednak ukazać, jest efektem mrówczej pracy autora – Marcina Andrzeja Klemenskiego, który zmierzył się z tematem trudnym, z racji konieczności wykonania kwerendy olbrzymiej ilości źródeł, niezbędnych przy tego typu opracowaniach.
Marcin Andrzej Klemenski (ur. 1992) jest doktorem nauk humanistycznych w zakresie historii, absolwentem Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie i pracownikiem Działu Zbiorów Specjalnych Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie. W kręgu jego zainteresowań pozostają dzieje Śląska w średniowieczu, klasztory augustianów-eremitów, edytorstwo źródeł. Na swoim koncie, ma już pozycję wydaną także w wydawnictwie Avalon – Albert książę strzelecki (ok. 1300-1370/71) oraz liczne artykuły opublikowane w krajowych i zagranicznych czasopismach naukowych. Ogromny zakres tematyczny monografii księcia Bolka II Małego ilustruje bibliografia, której spis zajmuje w książce zajmuje ponad 50 stron!
Dla obecnych mieszkańców dawnych ziem księstwa świdnicko-jaworskiego, którzy interesują się jego historią, książka Klemenskiego będzie z pewnością pozycją niezwykle cenną w ich bibliotekach domowych. Potężny ładunek wiedzy historycznej, jaki autor zmieścił na prawie 600 stronach i niemal wszechstronne ukazanie osoby księcia na tle jego czasów w jednej, zamkniętej pracy, czyni z kolejnej pozycji wydanej przez Avalon książkę od wielu dziesiątek lat wyczekiwaną. Można tylko mieć nadzieję, że swoich biografii w języku polskim doczekają się z czasem także pozostali dwaj książęta świdnicko-jaworscy – Bolko I Surowy oraz Bernard Stateczny.
A dla naszych Czytelników mamy niespodziankę!
Na czytelników Świdnickiego Portalu Historycznego i portalu Swidnica24.pl czeka pięć bezpłatnych książek Bolko II Mały (ok.1309-1368). Książę świdnicko-jaworski i margrabia łużycki, przekazanych przez wydawnictwo Avalon. Aby uczestniczyć w losowaniu należy na e-mail: konkurs@swidnica24.pl do 5 listopada 2023r. do godziny 15.00 wysłać odpowiedź na pytanie:
Czy uważasz, że postać Bolka II jest ważna dla historii Świdnicy? Uzasadnij krótko dlaczego?
W temacie e-maila proszę wpisać Bolko, w treści odpowiedź oraz imię i nazwisko, nr telefonu do kontaktu, a także zgodę na publikację imienia i nazwiska na portalach Swidnica24.pl i Świdnicki Portal Historyczny w razie wygranej. Zwycięzców wyłoni jury, powołane przez obie redakcje. Szczegółowy regulamin konkursów organizowanych na portalu Swidnica24 znajdziesz TUTAJ. Nadesłanie zgłoszenia konkursowego jest jednoznaczne z akceptacją regulaminu. Powodzenia!
Andrzej Dobkiewicz (Fundacja IDEA)
Bolko II Mały (ok.1309-1368). Książę świdnicko-jaworski i margrabia łużycki
ISBN 978-83-7730-628-4, format A5, oprawa miękka/twarda, 586 stron,, wyd. I Kraków 2023 r.
Spis treści:
Wykaz zastosowanych skrótów bibliograficznych /8
Wstęp /11
1. Stan badań /13
2. Źródła /17
3. Cel i metoda /21
4. Konstrukcja pracy /21
Rozdział I. Najbliższa rodzina Bolka II Małego /25
Rozdział II. Polityka zewnętrzna Bolka II Małego /47
1. Polityka Bolka II wobec Piastów, Wittelsbachów i Luksemburgów /48
A. Polityka Bolka II w początkach jego rządów w latach 1326-1331. B. Sukcesja w księstwie głogowskim oraz domniemany konflikt świdnicko-czeski w 1331 roku. C. Polityka Bolka II wobec ekspansji Luksemburgów w latach 1332-1339. D. Polityka Bolka II w przededniu wojny: lata 1340-1344. E. Wojna Bolka II i Kazimierza Wielkiego z Luksemburgami w latach 1345-1348. F. Polityczny zwrot Bolka II w stronę Luksemburgów w latach 1348-1353. G. Bolko II w kręgu Karola IV Luksemburga: lata 1353-1356. H. Apogeum politycznej roli Bolka II na arenie międzynarodowej: lata 1357-1364. I. Polityka Bolka II w ostatnim okresie życia: lata 1364-1368.
2. Stosunki z Kościołem /170
A. Papiestwo. B. Diecezja włocławska. C. Diecezja miśnieńska. D. Diecezja lubuska
3. Stosunki z książętami śląskimi /194
A. Książęta cieszyńscy. B. Książęta głogowscy i żagańscy. C. Książę jaworski. D. Książęta legnicko-brzescy. E. Książęta opolscy. F. Książęta ziębiccy.
Rozdział III. Polityka wewnętrzna /223
1. Rządy w księstwie świdnickim w latach 1326-1348 /223
A. Rychbach z okręgiem. B. Sobótka z okręgiem.
2. Rządy w księstwie świdnicko-jaworskim w latach 1346-1368 /228
A. Javornik i Ujeździec. B. Byczyna, Wołczyn, Kluczbork i Gorzów Śląski z okręgami. C. Górnołużycki Mirsk. D. Złoty Skok. E. Połowa księstwa brzeskiego i oławskiego. F. Księstwo siewierskie. G. Złotoryja z okręgiem. H. Połowa księstwa głogowskiego i ścinawskiego. I. Trutnov i Dvur Kralowe z okręgami. J. Lenno zamkowe Radosno z miasteczkiem Mieroszów. K. Margrabstwo Dolnych Łużyc. L. Władztwo Strehla. Ł. Kąty Wrocławskiej z okręgiem
3. Stosunek Bolka II do klasztorów i parafii /273
A. Zakony. B. Parafie.
4. Polityka Bolka II wobec wspólnoty żydowskich /330
5. Polityka miejska i lokacje /334
6. Wybrane aspekty polityki księcia wobec rycerstwa w księstwie świdnicko-jaworskim /359
A. Rewindykacja zamków Książ, Czarny Bór, Konradów i Cisy
7. Polityka górnicza księcia Bolka II /367
8. Polityka mennicza pana na Świdnicy i Jaworze /369
Rozdział IV. Urzędnicy Bolka II Małego /375
1. Urzędnicy kancelaryjni /378
A. Pisarze ziemscy (landschreiber, protonotariusz). B. Pisarze dworscy (notarii curiae, Hofschreiber).
2. Urzędnicy sądowi /387
3. Marszałkowie dworu /390
4. Kapelani /393
5. Inne urzędy dworskie /395
A. Prokuratorzy i ochmistrzowie. B. Kuchmistrzowie. C. Łowczy.
6. Urzędnicy terytorialni /398
A. Kasztelanowie i burgrabiowie. B. Starostowie. C. Landwójtowie.
Rozdział V. Reprezentacja władzy Bolka II Małego /411
1. Tytulatura /412
2. Pieczęcie /416
A. Pieczęcie większe. B. Pieczęcie mniejsze.
3. Fundacje artystyczne Bolka II Małego /420
4. Nagrobek w Krzeszowie /425
Zakończenie /433
Aneks. Itinerarium książęce /441
Sumary /471
Bibliografia /475
Indeks osobowy i geograficzny /535
11 LIKES
Skomentuj jako pierwszy!