Press "Enter" to skip to content

Gdzie znajdował się ogród rodzinny Johanna Christiana  Günthera?

Spread the love

Miłośnicy historii Strzegomia (powiat świdnicki) znają postać wielkiego poety epoki baroku Johanna Christiana Günthera.

Tablica pamiątkowa ze Strzegomia poświęcona wielkiemu poecie

Poeta urodził się w Strzegomiu, jednak jego życie było pasmem niepowodzeń, na których najbardziej zaciążył konflikt z ojcem, który sprzeciwiał się karierze syna jako poety i chciał aby został on lekarzem. Dzieła poety zostały wydane dopiero po jego śmierci przez jego przyjaciół, którzy docenili jego wiersze i chcieli zachować je dla przyszłych pokoleń. O Johannie Christianie Günthera jako o wielkim poecie zaczęto  dopiero pisać po jego śmierci i dopiero w XIX wieku mieszkańcy miasta postanowili uhonorować sławnego Strzegomianina.

W 1870 roku członkowie Towarzystwa naukowego powołali komisję, której celem było odnalezienie domu rodzinnego sławnego poety urodzonego w Strzegomiu Johanna Christiana Günthera. W wyniku jej działalności 10.10.1871 roku zarząd towarzystwa, na wniosek porucznika Rittera, skierował do magistratu prośbę o zmianę nazwy ulicy z Neugasse na Johann-Christian-Günther-Straße, aby w ten sposób uczcić miejsce w którym przyszedł na świat jeden z najwybitniejszych poetów śląskich. Magistrat zgodził się z propozycją i w grudniu tego roku przyjęto decyzję o zmianie nazwy ulicy.

Widok na ogród Günthera na obrazie Bruno Handke i to samo miejsce na współczesnym zdjęciu

Z tej okazji w gazecie „Striegauer Stadtblatt“ ukazało się następujące ogłoszenie: „Zur Erinnerung an den am 8. April 1695 hierselbst in einem Hause der Neugasse geborenen und am 15. März 1723 zu Jena verstorbenen Schlesischen Dichter Johann Christian Günther heißt die Neugasse von jetzt ab Günther-Straße. Striegau, den 9. Dezember 1871 Der Magistrat” (Na pamiątkę urodzonego 8 kwietnia 1695 roku w domu przy ulicy Nowej i zmarłego 15 marca 1723 roku w Jenie poety śląskiego Johanna Christina Günthera ulica Nowa nazywa się od teraz ulicą Günthera, Strzegom, 9 grudnia 1871 roku, magistrat.).

Dom Günthera na dawnej pocztówce

Dom w którym urodził się i spędził dzieciństwo  Johann Christian Günther został odnaleziony przez członków towarzystwa i później jego wizerunek był publikowany na widokówkach ze Strzegomia. Dom wraz z niewielkim ogródkiem znajdował się z tyłu za ulicą, która została nazwana jego imieniem a wcześniej nosiła nazwę ulicy Nowej (Neugasse) w pobliżu kościoła św. Piotra i Pawła. Na rysunku P. Petermanna, który był często publikowany na kartkach pocztowych, widać mały domek z niewielkim ogródkiem bardzo blisko kościoła katolickiego.

Mieszczanie czcili pamięć o wielkim poecie nie tylko publikując kartki pocztowe z jego wizerunkiem i rysunkiem jego domu rodzinnego ale z okazji  obchodów 200 rocznicy urodzin poety w 1895 roku zorganizowali wykłady i wieczory poetyckie oraz ufundowali tablicę pamiątkową poświęconą poecie. Odlana z brązu w zakładzie braci Seewald. tablica przedstawiała pozłacane popiersie poety oraz daty jego urodzin i śmieci. Wmurowano ją na ścianie kamienicy, gdzie kiedyś znajdował się dom poety i odsłonięto w dniu 8 kwietnia.

Dom, w którym Johann Christian Günther spędził swoje dzieciństwo już dawno nie istnieje ale dzięki artykułowi Adalberta Hoffmanna „Christian Günthers Knabenparadies und Adolf von Menzels Striegau-Aquarell” opublikowanym w 1925 roku w czasopiśmie „Schlesiche Monatshefte” udało mi się zlokalizować miejsce w którym znajdował się dom a przede wszystkim dwa ogrody należące do rodziny Günthera. Ojciec Christiana otrzymał  w roku 1708 od miasta duży ogród, znajdujący się na dnie fosy i jest on widoczny na akwareli Adolfa von Menzel’a.

Od czasu, gdy po wojnie trzydziestoletniej rozpoczęto rozbiórkę murów miejskich, tereny tak zwanego międzymurza przekształcano na ogrody mieszczańskie i właśnie taki ogród otrzymał ojciec Günthera. Drugi, mniejszy ogród, Günther posiadał przy domu, a widok na ten mały ogródek namalował strzegomski malarz  Bruno Handke. Jego obraz przedstawia widok na ogródek z przedsionka kościoła katolickiego od północnej strony. Widać na nim drzwi kościoła niewielki kamienny murek i drzewa w ogrodzie. Miejsce to istnieje do dnia dzisiejszego ale widok z drzwi kościoła zasłania żywopłot. To właśnie o tych dwóch ogrodach, jako o miejscach zabaw i szczęśliwym dzieciństwie poeta pisał w swoich wierszach, np. w wierszu zatytułowanym: „Wo ist die Zeit, die güldne Zeit” (Gdzie jest ten czas, złoty czas) poeta napisał:

Ogród Günthera dzisiaj

„Ein Garten, den des Vaters Schweiß

Stets vor der Trauzeit netzte,

Versüßte mir den Bücherfleiß

Womit er mich ergötzte.

Oft war ein Nest voll Vögel da…“

Przed jesienią ogród zraszał ojca pot

osładzał smutek i nauki lot –

pięknej rozkoszy dawał znaki

w gnieździe nade mną spały ptaki …

 (tłum. Laura Rychlik)

Obaj malarze zachowali na swoich obrazach widoki miasta. Augusta Menzel’a zafascynowała zapewne wspaniała i monumentalna bryła kościoła św. Piotra i Pawła, a przy tej okazji miłośnicy historii miasta mogą zobaczyć jak wyglądała dawna fosa miejska, browar Claara a później Thiela i przede wszystkim jakim zmianom uległ wizerunek tej części miasta. Natomiast Bruno Handke chciał zachować dla następnych pokoleń widok dawnego ogrodu Günthera.

Marek Żubryd

Kamień Günthera w Świdnicy – stan około 1912 roku i w 2014 roku

Johann Christian Günther urodził się 8 kwietnia 1695 r. w Strzegomiu. Przez 5 lat uczęszczał on do szkoły łacińskiej w Świdnicy (1710-1715), aby potem studiować medycynę we Frankfurcie nad Odrą. Zmarł 15 marca 1723 r. w Jenie. Sam ułożył swoją inskrypcję nagrobną, jeszcze za życia: Tutaj zmarł pewien Ślązak, ponieważ szczęście i czas nie chciały dopuścić, aby jego sztuka poetycka mogła dojrzeć. Mój pielgrzymie, czytaj szybko i wędruj swą własną drogą, gdyż w przeciwnym razie jego prochy zarażą Cię jeszcze miłością i nieszczęściem. Świdniczanie nie zapomnieli o wielkim poecie związanym z ich miastem. W 1909 roku na terenie promenady w obecnym parku przy ulicy Generała Władysława Sikorskiego ustawiono tzw. Kamień Günthera, upamiętniający poetę. Poniżej popiersia poety można przeczytać: Ciebie Świdnico, Szczęście przed innymi na swym sadza łonie; Bez niebios łaski Buduje dobrobytu Twego mosty; Niechaj Twe bogactwo stale się tu mnoży, Niechaj Twa błogość trwa po wieczne czasy; A promień szczęścia Niechaj zawsze będzie Twą przewodnią gwiazdą! Miejsce pamięci zostało zniszczone po maju 1945 roku. (A. Dobkiewicz, tłumaczenie inskrypcji S. Nowotny)

13 LIKES

One Comment

  1. Krzysztof Krzysztof 10 lutego 2023

    Johann Christian Günther urodził się 8 kwietnia 1695 r. w Strzegomiu. Pamiątkowa tablica ( wzór wszędzie taki sam oraz na drugiej dodatkowa informacja o chrzcie ) również była umieszczona w kościele w Granowicach przed 1945, w którym został poeta ochrzczony 9 kwietnia 1695r.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Mission News Theme by Compete Themes.